Το βράδυ της 15ης Ιουλίου του 2016 θα μείνει στην ιστορία ως το αποτυχημένο πραξικόπημα κατά του Ταγίπ Ερντογάν. Πρόκειται για το πέμπτο κατά σειρά πραξικόπημα που γίνεται από το 1960, ενώ το αμέσως προηγούμενο ήταν το 1993.
Αντνάν Μεντερές
Πιο συγκεκριμένα, το 1960, νεαροί αξιωματικοί που βρίσκονταν εκτός της διοίκησης του στρατού, ξεσηκώθηκαν εναντίον του δημοκρατικά εκλεγμένου κόμματος των Δημοκρατών.
Το πραξικόπημα έλαβε χώρα μέσα σε ένα άκρως τεταμένο πολιτικό κλίμα, στο οποίο συνετέλεσε και μία παρατεταμένη οικονομική κρίση. Ο αυταρχισμός και η διαφθορά της κυβέρνησης Αντνάν Μεντερές επέτειναν το αδιέξοδο.
Στις 25 Μαΐου οι βουλευτές συμπλέχθηκαν στο Κοινοβούλιο και η κυβέρνηση πέτυχε την προσωρινή αναστολή των εργασιών του. Δύο μέρες αργότερα, οι ένοπλες δυνάμεις κατέλαβαν την εξουσία, συναντώντας ελάχιστη αντίσταση από ορισμένες μονάδες της Αστυνομίας και τη φρουρά του προεδρικού μεγάρου.
Λίγες ώρες αργότερα οι πραξικοπηματίες στρατιωτικοί συνέλαβαν τον πρωθυπουργό Αντνάν Μεντερές, ο οποίος πραγματοποιούσε περιοδεία στην κεντρική Τουρκία. Τη διακυβέρνηση ανέλαβε 37μελής ομάδα, η οποία αμέσως συγκρότησε επιτροπή κατάρτισης νέου Συντάγματος, με πρόεδρο τον πρύτανη του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης, Σιντίκ Σαμί Ονάρ. Οι εργασίες της επιτροπής αυτής κατέληξαν μετά ένα χρόνο στο δημοκρατικότερο Σύνταγμα που είχε ποτέ η Τουρκία, κατοχυρώνοντας την ελευθερία της συνδικαλιστικής δράσης, του Τύπου και των πολιτικών δραστηριοτήτων.
Στις 14 Οκτωβρίου άρχισε στη Νήσο των σκύλων στη Θάλασσα του Μαρμαρά η δίκη του Μεντερές, του τέως προέδρου της Δημοκρατίας Μπαγιάρ, και σχεδόν εξακοσίων άλλων βουλευτών, υπουργών, στελεχών και οπαδών του Δημοκρατικού κόμματος.
Η δίκη αυτή διήρκεσε έναν περίπου χρόνο και κατέληξε στην εκτέλεση του Μεντερές, το Σεπτέμβριο του 1961.
Το πραξικόπημα του μνημονίου
Το 1971, στρατιωτικό κίνημα που έμεινε στην ιστορία ως το "στρατιωτικό πραξικόπημα του μνημονίου", έβγαλε τα τανκς στους δρόμους, προκειμένου να ρίξει την κυβέρνηση και να αναλάβει την εξουσία. Το 1974 με την νίκη του λαϊκού – δημοκρατικού κόμματος, επανέρχεται η Δημοκρατία και ξεκινάει για την Τουρκία μία περίοδος κρίσης και διενέξεων με την Ελλάδα γύρω από το θέμα της Κύπρου.
Η χούντα του Εβρέν
Το 1980, εκδηλώθηκε στρατιωτικό κίνημα, το οποίο εξελίχθηκε σε εμφύλια σύγκρουση μεταξύ των δεξιών και αριστερών ομάδων.
Η στρατιωτική επέμβαση του 1980 έθεσε τέρμα στη μακρά σύγκρουση του κράτους με την εξωκοινοβουλευτική αριστερά και ταυτόχρονα επιβεβαίωσε τον υπό στρατιωτική κηδεμονία χαρακτήρα του τουρκικού κράτους.
Η χούντα του στρατηγού Κενάν Εβρέν κατάφερε να υπερκεράσει τις ελάχιστες εξωτερικές πιέσεις που εδέχθη σχετικά με την κατάλυση των δημοκρατικών αρχών, την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την καταπίεση των Κούρδων, που μετά το πραξικόπημα του 1980 οργανώνουν το δικό τους μαζικό εθνικό κίνημα.
Το καθεστώς Εβρέν υπήρξε ιδιαίτερα σκληρό. Επεβλήθη καθεστώς λογοκρισίας, διαλύθηκαν τα εργατικά συνδικάτα, φυλακίστηκαν πολιτικοί αρχηγοί, ενώ επισήμως κηρύχθηκαν εκτός νόμου τόσο οι οργανώσεις της αριστεράς όσο και (τυπικώς) της άκρας δεξιάς. Στις επίσημες καταγραφές αναφέρονται περίπου 650.000 συλλήψεις, 230.000 προσαγωγές σε δίκη, 300 θάνατοι στη φυλακή, 171 θάνατοι από βασανιστήρια, 517 καταδίκες σε θάνατο, 50 εκτελέσεις. Οι πραγματικοί όμως αριθμοί δεν έγιναν ποτέ γνωστοί. Η δικτατορία Εβρέν είχε όσο καμία προηγούμενη την πλήρη υποστήριξη των Αμερικανών και του ΝΑΤΟ. Ο Εβρέν, ενισχυμένος από το δημοψήφισμα του 1982, το οποίο προέβλεπε αυξημένες αρμοδιότητες για τον Πρόεδρο, σε σχέση με άλλα συντάγματα, παρέμεινε στην θέση του Προέδρου του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας και του Προέδρου της Δημοκρατίας, ενώ αποχώρησε οικειοθελώς από την θέση του αρχηγού του γενικού επιτελείου στρατού και αποστρατεύτηκε τον Ιούνιο του 1983. Από την θέση του προέδρου αποχώρησε το 1989.
Το 1993, εκδηλώθηκε το λεγόμενο "συγκεκαλυμμένο πραξικόπημα", το οποίο είχε στόχο την υπογραφή συμφωνίας ειρήνης με το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (PKK)
Τέλος, το 1997, εκδηλώθηκε το λεγόμενο "μεταμοντέρνο πραξικόπημα". Σύμφωνα με την κ. Τσιλέρ, η όλη αυτή διαδικασία του χωρίς ''όπλα και πυρομαχικά'' πραξικοπήματος για την ανατροπή της κόστισε στον λαό 251 εκ. λίρες. Το πραξικόπημα οδήγησε στην πτώση της ισλαμικής κυβέρνησης Ερμπακάν στην Τουρκία.
http://news247.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου