Γάμος στα Πομακοχώρια Σουφλίου

Μπροστά στο σπίτι του γαμπρού, νύφη και φίλες διαβάζουν ευχές και υποσχέσεις

ΧΡΥΣΑ ΚΛΕΙΤΣΙΩΤΗ ΕΘΝΟΣ
Γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στο ίδιο χωριό. Ο Μεχμέτ Δερβίσης, δάσκαλος σε μειονοτικό σχολείο στη Μάκρη Αλεξανδρούπολης, και η Ναξιέ Νιζάμ, γνωρίστηκαν και ερωτεύτηκαν στο παζάρι της Παρασκευής στο Σιδηρώ κατά την περιπλάνησή τους στους πάγκους με τους μικροπωλητές. Κοινοτικές γιορτές και παζάρια στην πλατεία του χωριού εξακολουθούν να λειτουργούν ως νυφοπάζαρα μέσα από φευγαλέες ματιές γεμάτες όνειρα και υποσχέσεις. 

Πέρα από τις όποιες πολιτικές και ιδεολογίες κατασκευασμένες ή μη, ήθη, έθιμα και παραδόσεις, καθώς η ανάγκη ανθρώπων εν ειρήνη να ζουν τη ζωή τους, να ερωτεύονται, να ενώνονται με άλλους ανθρώπους, να κάνουν όνειρα, παραμένει διαχρονικά ζωντανή.

Πρωί Πέμπτης, μια πολύ ζεστή μέρα του Ιουλίου, όλα είναι έτοιμα για να ξεκινήσει η τελετή του γάμου, στο Σιδηρώ, ένα πομακοχώρι δίπλα στο χωριό Γιαννούλι, πιο πάνω από το Σουφλί στον Νομό Εβρου. Η διαδρομή, μόλις μία ώρα από τον παλιό δρόμο. Αλωνισμένα χωράφια και ατέλειωτα ηλιόσπορα, μπαξέδες και νοικοκυρεμένες αυλές. Αφήνουμε Τραϊανούπολη, Λουτρό, Φέρες, Αρδάνιο, Προβατώνα, Κορνοφωλιά, Σουφλί. Ανεβαίνοντας το βουνό το τοπίο αλλάζει. Απόμακρο, μα συνάμα γοητευτικό. Στο ένα τέταρτο της ώρας που απομένει για να φτάσουμε στον προορισμό μας εικόνες και συναισθήματα εναλλάσσονται με ταχύτητα.

Σήμερα τα μάτια όλων των Πομάκων είναι στραμμένα σε εκείνο το σπίτι ψηλά στο βουνό. Οχι μόνο των κατοίκων του Σιδηρώ αλλά και από τους επτά μαχαλάδες στα Πομακοχώρια.

Ο γάμος είναι σταθμός στη ζωή. Αφορά όλη την κοινότητα. Ο κόσμος έχει συγκεντρωθεί έξω στην αυλή του σπιτιού, όπου περιμένει τη νύφη. Στις 12 το μεσημέρι τα αδέλφια της νύφης οδηγούν τη νύφη στη βεράντα του σπιτιού. Πανέμορφη, μέσα στο ολοκέντητο λευκό νυφικό, ραμμένο στην Κομοτηνή, με την κόκκινη ζώνη. Ο μαύρος χιτώνας που φορά πάνω από το νυφικό δίνει το «πράσινο φως» για να τη δουν και να τη θαυμάσουν όλοι όσοι παρίστανται στον γάμο. Δίπλα της στέκονται οι παράνυμφες, που συνήθως είναι εξαδέλφες ή φίλες της νύφης. Καθ’ όλη τη διάρκεια της τελετής ο γαμπρός Μεχμέτ στέκεται δίπλα στον ιμάμη κρατώντας την ανθοδέσμη στα χέρια του.

Αν και τα τελευταία χρόνια έχει τροποποιηθεί αρκετά ο γάμος των Πομάκων, δεδομένου ότι έχουν αλλάξει οι συνθήκες της ζωής τους και καινούργια ήθη καθώς και νέες συμπεριφορές και νέα αισθητικά πρότυπα έχουν εμφανιστεί και ενσωματωθεί, έτσι ώστε σχεδόν τίποτε δεν σου φαίνεται παράταιρο. Η πομπή ξεκινάει για το σπίτι του γαμπρού. Κορναρίσματα και αυτοκίνητα στολισμένα με πετσέτες κεντημένες στη μηχανή πια, κόκκινες καρδιές δεμένες με τούλι για το αυτοκίνητο της νύφης και του γαμπρού.

Το ρύζι και το πιάτο
Οι κοπέλες πετούν ρύζι, δύο μεγάλες γυναίκες ρίχνουν νερό στο χώμα και σπάνε ένα πιάτο. Συνήθειες παλιές, διαχρονικοί συμβολισμοί για το τέλος και το ξεκίνημα μιας καινούργιας ζωής. Μπροστά στο σπίτι του γαμπρού Μεχμέτ νύφη και φίλες διαβάζουν ευχές και υποσχέσεις, απευθυνόμενες στον γαμπρό. Το ζευγάρι ανεβαίνει στο σπίτι μαζί και οι παράνυμφες. Θα ακολουθήσουν τα κεράσματα με καραμέλες και οι ευχές.

Σε μεγάλα καζάνια ετοιμάστηκαν τα φαγητά για τους καλεσμένους την ημέρα του γάμου. Το μενού περιλαμβάνει πιλάφι με κρέας και φασολάδα, για επιδόρπιο μαστιχωτός χαλβάς. Χίλιες πεντακόσιες μερίδες φαγητού για όλους όσοι βρέθηκαν στη χαρά των παιδιών και των γονιών τους.

http://www.ethnos.gr/