Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΤΟΥ ΕΛΑΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΣΤΕΣ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Του ΦΟΙΒΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ
Αναδημοσίευση από: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 26/09/2008, http://archive.enet.gr/online/online_text/c=113,dt=26.09.2008,id=73156872
Τον Σεπτέμβριο του 1944, παράλληλα με τις αγγλορωσικές μυστικές επαφές για το μέλλον της Ελλάδας, οι ελληνικές αντιστασιακές δυνάμεις αντιμετώπιζαν σοβαρά προβλήματα από τη δράση σλαβομακεδονικών στοιχείων που σε τελευταία ανάλυση επιζητούσαν την αυτονόμηση της ελληνικής Μακεδονίας και την υπαγωγή της είτε στη φιλοαξονική Βουλγαρία είτε στην Ομόσπονδη Γιουγκοσλαβία που οραματίζονταν να δημιουργήσουν οι παρτιζάνοι του Τίτο.
Οι φασιστικές δυνάμεις Κατοχής, σε ορισμένα χωριά της Δυτικής Μακεδονίας, στις περιοχές Φλώρινας και Καστοριάς, εξόπλισαν είτε με τη θέλησή τους είτε με τη βία κάποιες φορές Σλαβομακεδόνες -τους αποκαλούμενους κομιτατζήδες- που στρέφονταν εναντίον της ελληνικής αντίστασης. Αυτά τα χωριά αφοπλίστηκαν αργότερα από τις δυνάμεις του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ.
Αλλά και στον αριστερό χώρο η Κομμουνιστική Διεθνής με το σύνθημά της για «ανεξάρτητη Μακεδονία και Θράκη» είχε επηρεάσει έναν αριθμό Σλαβομακεδόνων.
Η ηγεσία του ΚΚΕ από τη δεκαετία του '30 θεώρησε αυτό το σύνθημα εξωπραγματικό και άλλαξε τη γραμμή του.
Ο παλιός αρχηγός του ΚΚΕ Ν. Ζαχαριάδης θα γράψει ότι «η Κομμουνιστική Διεθνής (ΚΔ) έκανε λάθος όταν μας ανάγκασε να δεχτούμε υπέρ του Κ.Κ. Βουλγαρίας το σύνθημα της ενιαίας και ανεξάρτητης Μακεδονίας που τόσες ζημιές μάς έκανε».
Το ΚΚΕ έθεσε ενώπιον της Κ.Δ. το 1936, τη νέα γραμμή του για την ισονομία των τοπικών κοινωνιών και «μειονοτήτων» στο πλαίσιο της ελληνικής επικράτειας απορρίπτοντας το σύνθημα περί «ανεξάρτητης Μακεδονίας».
Η Κ.Δ. φάνηκε ν' αποδέχεται τη νέα γραμμή του ΚΚΕ, αλλά στην πραγματικότητα τα σλαβικά Κ.Κ. των Βαλκανίων δεν αποδέχτηκαν τις νέες θέσεις των Ελλήνων κομμουνιστών.
Η Κ.Δ. φάνηκε ν' αποδέχεται τη νέα γραμμή του ΚΚΕ, αλλά στην πραγματικότητα τα σλαβικά Κ.Κ. των Βαλκανίων δεν αποδέχτηκαν τις νέες θέσεις των Ελλήνων κομμουνιστών.
Την άνοιξη του 1944 ιδρύθηκε στη Δυτική Μακεδονία, για να λειτουργήσει στο πλαίσιο του ΕΑΜ, το «Σλαβομακεδονικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο» από ομάδα αριστερών Σλαβομακεδόνων, που σε αρκετά σύντομο χρονικό διάστημα διαλύθηκε γιατί πρόβαλλε αυτονομιστικές τάσεις ενθαρρυνόμενο από τους Γιουγκοσλάβους παρτιζάνους.
Στις ΕΑΜοκρατούμενες περιοχές -σε αντίθεση με την περίοδο της δικτατορίας Μεταξά- μιλούνταν ελεύθερα η τοπική σλαβική διάλεκτος και εκδιδόταν τοπικός Τύπος, αλλά οι αυτονομιστές ήθελαν κάτι περισσότερο και ορισμένοι αυτομόλησαν στους παρτιζάνους του Τίτο.
Στα τέλη του καλοκαιριού του 1944 κάτω από τις πιέσεις των Γιουγκοσλάβων παρτιζάνων ιδρύθηκαν στο πλαίσιο και υπό τις διαταγές του ΕΛΑΣ δύο σλαβομακεδονικά τάγματα στη Δυτική Μακεδονία. Και τα προβλήματα με τον ΕΛΑΣ δεν άργησαν να παρουσιαστούν. Επικεφαλής του τάγματος στην περιοχή της Φλώρινας ήταν ο Ηλίας Δημόφσκι ή Δημάκης, που όταν δέχτηκε διαταγή να κατέβει νοτιότερα για να ενισχύσει άλλες μονάδες του ΕΛΑΣ εκείνος αρνήθηκε και με τις δυνάμεις του αυτομόλησε τον Οκτώβριο του '44 στη Γιουγκοσλαβία. Το ίδιο έγινε και με το σλαβομακεδονικό τάγμα στην περιοχή της Εδεσσας.
Στις ΕΑΜοκρατούμενες περιοχές -σε αντίθεση με την περίοδο της δικτατορίας Μεταξά- μιλούνταν ελεύθερα η τοπική σλαβική διάλεκτος και εκδιδόταν τοπικός Τύπος, αλλά οι αυτονομιστές ήθελαν κάτι περισσότερο και ορισμένοι αυτομόλησαν στους παρτιζάνους του Τίτο.
Στα τέλη του καλοκαιριού του 1944 κάτω από τις πιέσεις των Γιουγκοσλάβων παρτιζάνων ιδρύθηκαν στο πλαίσιο και υπό τις διαταγές του ΕΛΑΣ δύο σλαβομακεδονικά τάγματα στη Δυτική Μακεδονία. Και τα προβλήματα με τον ΕΛΑΣ δεν άργησαν να παρουσιαστούν. Επικεφαλής του τάγματος στην περιοχή της Φλώρινας ήταν ο Ηλίας Δημόφσκι ή Δημάκης, που όταν δέχτηκε διαταγή να κατέβει νοτιότερα για να ενισχύσει άλλες μονάδες του ΕΛΑΣ εκείνος αρνήθηκε και με τις δυνάμεις του αυτομόλησε τον Οκτώβριο του '44 στη Γιουγκοσλαβία. Το ίδιο έγινε και με το σλαβομακεδονικό τάγμα στην περιοχή της Εδεσσας.
Στις 12 Σεπτεμβρίου του 1944 ο γραμματέας του ΚΚΕ Γ. Σιάντος έκφρασε την αγωνία του προς την επιτροπή περιοχής Μακεδονίας-Θράκης του κόμματός του γράφοντας: «Προσέχετε πολύ το εθνικό ζήτημα της Μακεδονίας, την κίνηση των σλαβοσωβινιστικών στοιχείων...»[1].
Την ίδια περίοδο η σύγκρουση θέσεων μεταξύ του ΕΛΑΣ και των Γιουγκοσλάβων παρτιζάνων έφτανε στο απόγειό της, καθώς οι δυνάμεις του Τίτο ενέτασσαν στις γραμμές τους τα δύο σλαβομακεδονικά τάγματα από την Ελλάδα.
Την ίδια περίοδο η σύγκρουση θέσεων μεταξύ του ΕΛΑΣ και των Γιουγκοσλάβων παρτιζάνων έφτανε στο απόγειό της, καθώς οι δυνάμεις του Τίτο ενέτασσαν στις γραμμές τους τα δύο σλαβομακεδονικά τάγματα από την Ελλάδα.
Τα δύο αυτά τάγματα προσπαθούσαν να τα ξαναστείλουν στην Ελλάδα για αυτονομιστική δράση οι Γιουγκοσλάβοι παρτιζάνοι.
Στις 4 Νοεμβρίου 1944 ο Λεωνίδας Στρίγκος, γραμματέας της περιοχής Μακεδονίας του ΚΚΕ, τηλεγράφησε στην Αθήνα:
«Τάγμα Σλαβόφωνων δυνάμεων Γκότσε (Ηλ. Δημάκης) προσπάθησε εισέλθει ελληνικό έδαφος προερχόμενο από Αγία Παρασκευή, βόρεια της Φλώρινας. Προσπάθησαν καταλάβουν Φλώρινα αλλά μετά σύγκρουση δύο ωρών υποχώρησαν στην Αγία Παρασκευή. Δύναμη των αυτονομιστών 300. Αλλο τάγμα στην περιοχή του Καϊμακτσαλάν. Τέσσερις πολιτικοί συνοδεύουν Γκότσε. Ο Τέμπο (Σβέτοζαρ Βουκμάνοβιτς) έκανε την ακόλουθη δήλωση στον αντιπρόσωπό μας: "Φοβάμαι πάρα πολύ ότι το ΚΚΕ μαζί με τους Βρετανούς θα βρεθούν αντιμέτωποι της Νέας Γιουγκοσλαβίας και της Σοβιετικής Ενωσης"»[2].
Στις 22 Νοεμβρίου του '44 ο Στρίγκος τηλεγράφησε επειγόντως και πάλι προς την ηγεσία του ΚΚΕ: «Τάγμα Σλαβομακεδόνων του Καϊμακτσαλάν εισήλθε ελληνικό έδαφος, στοπ. Αφόπλισε μονάδα Εθνικής Πολιτοφυλακής. Επακολούθησε μάχη. Αποτέλεσμα ένας ανθυπολοχαγός ΕΛΑΣ νεκρός, στοπ. Αγνωστες απώλειες Σλαβομακεδόνων. Πήραμε μέτρα για ενίσχυση των συνόρων σε όλη την περιοχή...»[3].
Η Ομάδα Μεραρχιών Μακεδονίας (Ο.Μ.Μ.) του ΕΛΑΣ έμοιαζε με συνοριακή φρουρά για την αντιμετώπιση μιας ενδεχόμενης και πιθανής γιουγκοσλαβικής προώθησης προς τη Θεσσαλονίκη και την ελληνική Μακεδονία.
Στις 16 Οκτωβρίου με διαταγή του στρατιωτικού διοικητή της Ο.Μ.Μ. Ευριπίδη Μπακιρτζή και του καπετάνιου Μάρκου Βαφειάδη ανατέθηκε στην VI Μεραρχία και το 81ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ να «κρατήσουν ανάλογον δύναμιν για την εξασφάλιση των παλαιών ελληνο-βουλγαρικών συνόρων μετά την αποχώρηση του βουλγαρικού στρατού εξ Ελλάδος».
Σε ανάλογη διαταγή του Μπακιρτζή στις 3.11.1944 ανατέθηκε στις ΙΧ και Χ Μεραρχίες του ΕΛΑΣ η συγκρότηση συνοριακών τομέων, στην ελληνο-γιουγκοσλαβική μεθόριο «προς διαφύλαξιν, εξασφάλισιν και έλεγχον των συνόρων». Ο Μπακιρτζής τόνισε ότι «η σύνθεσις των τμημάτων να είναι τοιαύτη ώστε να μην υπάρχει περίπτωσις ενασκήσεως προπαγάνδας υπό των αυτονομιστών Μακεδονίας».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου