Ουκρανία 1918 και ο Νέστωρ Μάχνο

Ο Νέστωρ Μάχνο Ιβάνοβιτς (Ουκρανικά: Нестор Іванович Махно, Ρωσσικά: Не́стор Ива́нович Махно́), γνωστός και ως ""Batko"" ("Πατέρας"), (7 Νοεμβρίου 1888 - 6 Ιουλίου 1934) ήταν Ουκρανός επαναστάτης αναρχοκομμουνιστής και διοικητής ενός ανεξάρτητου στρατού αναρχικών στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια του Ρωσικού Εμφύλιου Πολέμου.
Το 1918, μετά την ενσωμάτωση μεγάλου αριθμού Ουκρανών αγροτών, καθώς και Εβραίων, αναρχικών, Ναλέτσκι (naletchki), και στρατολογημένων που προέρχονταν από άλλες χώρες, ο Μάχνο διαμόρφωσε τον Επαναστατικό Εξεγερσιακό Στρατό της Ουκρανίας, αλλιώς γνωστό ως Αναρχικό Μαύρο Στρατό.
Κατά τη δημιουργία του, ο Μαύρος Στρατός αποτελούνταν από περίπου 15.000 οπλισμένους στρατιώτες, συμπεριλαμβανομένων ταξιαρχιών πεζικού και ιππικού (τόσο τακτικά όσο και μη τακτικά). Αποσπάσματα πυροβολικού είχαν ενσωματωθεί σε κάθε τάγμα. Από τον Νοέμβριο του 1918 έως τον Ιούνιο του 1919, στηριγμένοι στο Μαύρο Στρατό για να εξασφαλίσουν την θέση τους στην εξουσία, οι Μαχνοβίτες επιχείρησαν να δημιουργήσουν μια αναρχική κοινωνία στην Ουκρανία, διοικούμενη σε τοπικό επίπεδο από τα αυτόνομα συμβούλια αγροτών και εργατών.
Νέες σχέσεις και αξίες δημιουργούνται από αυτό το νέο κοινωνικό παράδειγμα, που οδήγησε τους Μαχνοβίτες στο να επισημοποιήσουν την πολιτική των ελεύθερων κοινοτήτων ως την υψηλότερη μορφή κοινωνικής δικαιοσύνης. Η Εκπαίδευση διοργανώθηκε στις αρχές του Φραντσίσκο Φερέρ, και η οικονομία βασίστηκε στην ελεύθερη ανταλλαγή μεταξύ αγροτικών και αστικών κοινοτήτων, από την καλλιέργεια και την κτηνοτροφία για την παραγωγή προϊόντων, σύμφωνα με την επιστημονική δραστηριότητα που προτεινόταν από τον Πιοτρ Κροπότκιν.
Ως διοικητής του Επαναστατικού Εξεγερσιακού Στρατού της Ουκρανίας (Μαχνοβτσίνα), ο Μάχνο οδήγησε ένα στράτευμα ανταρτών κατά τη διάρκεια του Ρωσικού Εμφύλιου Πολέμου μαζί με τους μπολσεβίκους ενάντια στον Λευκό στρατό του Ντενίκιν. Στη Μαύρη Στρατιά συμμετείχαν και οι Έλληνες Πόντιοι της Κριμαίας σε μεγάλο αριθμό μέχρι το 1920.
Ο Μάχνο πολέμησε όλες τις δυνάμεις που επιχείρησαν να επιβάλουν οποιαδήποτε εξωτερική αρχή, πάνω από τη νότια Ουκρανία, μαχόμενος διαδοχικά τους Ουκρανούς Εθνικιστές, την Κατοχή της αυτοκρατορικής Γερμανίας και της Αυστροουγγαρίας, την Δημοκρατία του Χέτμαν, τον Λευκό Στρατό και άλλες μικρότερες δυνάμεις υπό την ηγεσία των Ουκρανών Αταμάνων.

Η μαύρη σημαία του μαχνοβίτικου κινήματος

Ο Μάχνο και το κίνημά του επανειλημμένα επιχείρησαν να αναδιοργανώσουν τη ζωή στο Γκιουλάι-Πολιέ, περιοχή κατά μήκος των αναρχοκομμουνιστικών γραμμών, ωστόσο, οι διαταραχές του εμφυλίου πολέμου απέκλεισαν οποιαδήποτε μακροπρόθεσμα κοινωνικά πειράματα.

Ο Μάχνο καθοδήγησε ένα αγροτικό κίνημα, και έτσι δεν είχε ποτέ μια ισχυρή βάση υποστήριξης στις πόλεις. Οι περισσότεροι από τους εργάτες που έζησαν στις περιοχές της Ουκρανίας υπό τον έλεγχο του Μάχνο πλαισίωσαν είτε τους Μπολσεβίκους είτε τους Μενσεβίκους.
Με τις διαφωνίες μεταξύ των αγροτών και των γαιοκτημόνων αφ' ενός, και τις διαφωνίες μεταξύ των αγροτών και των εργατών αφ' ετέρου, ο Μάχνο πιέστηκε να εφαρμόσει πολιτικές που ήταν κάθε άλλο παρά ελευθεριακές ήταν. Οι πραγματικές συνθήκες ζωής για τους αγρότες της Ουκρανίας από το 1919-1921 ήταν σκληρές και κατασταλτικές. Οι πόλεις στα εδάφη του Μάχνο δεν κυβερνήθηκαν από Σοβιετ. Αντ' αυτού, κυβερνήθηκαν από τους δημάρχους που προήλθαν από τις στρατιωτικές δυνάμεις του Μάχνο. Το κίνημα του Μάχνο ήταν υπερβολικά συγκεντρωμένο στην ηγεσία της Επαναστατικής Επιτροπης που αποφάσιζε για τα πάντα.
Στον απόηχο της τελικής ήττας του Λευκού Στρατού, το Νοέμβριο του 1920, οι Μπολσεβίκοι ξεκίνησαν μια στρατιωτική εκστρατεία εναντίον του Μάχνο, η οποία ολοκληρώθηκε με τη διαφυγή του πέρα από τα σύνορα της Ρουμανίας τον Αύγουστο του 1921.
Μετά από μια σειρά φυλακίσεων και δραπετεύσεων, ο Μάχνο τελικά εγκαταστάθηκε στο Παρίσι με τη σύζυγό του Γκαλίνα του και την κόρη του Γιέλενα.
Στην εξορία ο Μάχνο έγραψε τρεις τόμους των απομνημονευμάτων του και πέθανε στην ηλικία των 45 από φυματίωση.
Λίγα ακόμη στοιχεία για τον Μάχνο από το βιβλίο του Βικτόρ Σερζ "Αναμνήσεις ενός επαναστάτη" (1905-1945), που φωτίζουν αρκετά όσα γίνονται σήμερα στην Ουκρανία: "....Στους Ουκρανούς αγρότες, το πνεύμα της εξέγερσης, η ικανότητα οργάνωσης, η αγάπη για την τοπική ελευθερία, η ανάγκη να μην υπολογίζουν παρά στον εαυτό τους για να αμυνθούν, έδωσε πνοή σε ένα εξαιρετικά ζωντανό και ισχυρό κίνημα, το κίνημα των "Ένοπλων Αγροτών" που σχηματίστηκε γύρω από το Γκιουλιάι-Πόλιε. Ο Νέστωρ Μάχνο, δάσκαλος που επέστρεψε από το κάτεργο, πότης, ακαλλιέργητος, ιδεαλιστής, αποδείχθηκε ένας γεννημένος στρατηγός. Υπήρξαν φορές που ήταν επικεφαλής δεκάδων χιλιάδων αγωνιστών. Ξεσηκώθηκε ενάντια στον εχθρό. Οι εξεγερμένοι του ξεκινούσαν για τη μάχη, μερικές φορές, έχοντας ένα τουφέκι για για δυο ή και τρεις άνδρες και το τουφέκι περνούσε από το χέρι του νεκρού στο χέρι αυτού που είχε επιζήσει. Ο Μάχνο είχε επινοήσει ένα πεζικό με κάρα που μετακινούνταν πολύ γρήγορα. Είχε σκεφτεί να θάψει τον οπλισμό και να εξαπολύει προσωρινά τους άνδρες του οι οποίοι θα υπερφαλάγγιζαν, άοπλοι, τις γραμμές του πυρός και ξεθάβοντας αλλού, άλλα πολυβόλα, θα ξεπρόβαλαν εκεί που κανένας δεν τους περίμενε. Ήταν ένας "Μπάτκο¨, "πατερούλης', Αρχηγός. Τον Οκτώβριο του 1920 ο βαρώνος Βράνγκελ κατείχε ακόμη την Κριμαία, όταν υπογράφτηκε ένα σύμφωνο συμμαχίας ανάμεσα στη Μαύρη Στρατιά του Μάχνο και στην Κόκκινη Στρατιά που ήταν κάτω από τις διαταγές του Μπέλα Κουν, Φρούνζε και Γκούσεφ. Η συνθήκη προέβλεπε την αμνήστευση και τη νομιμοποίηση των αναρχικών. Το μαύρο ιππικό παραβίασε τις γραμμές των Λευκών και εισέβαλε στην Κριμαία. Αυτή η νίκη, ταυτόχρονα με τη νίκη των Φρούνζε και Μπλύχερ στο Περεκόπ, ήταν αποφασιστική για τη μοίρα της λευκής Κριμαίας που είχε πρόσφατα αναγνωριστεί από τη Μεγάλη Βρετανία και τη Γαλλία.
Στην Πετρούπολη και στη Μόσχα, οι αναρχικοί προετοιμάζονταν για το συνέδριο τους. Μόλις όμως επετεύχθη η κοινή νίκη συνελήφθησαν μαζικά από την Τσεκά (Νοέμβριος 1920). Οι νικητές της Κριμαίας, Καρέτνικ, Γκαβριλένκο και άλλοι τουφεκίστηκαν, ο Μάχνο αποκλεισμένος στο Γκιουλιάι-Πόλιε ανύνθηκε σαν θηρίο, κατόρθωσε να ανοίξει μια δίοδο και συνέχισε την αντίσταση μέχρι τον Αύγουστο του 1921. Κρατούμενος στη Ρουμανία, στην Πολωνία και στο Ντάντσιχ, θα τελείωνε τη ζωή του σαν εργάτης σε εργοστάσιο στο Παρίσι..  "