Οδηγίες για τη διδασκαλία μαθημάτων Ημερήσιου και Εσπερινού Γυμνασίου για το σχ. έτος 2014-2015: ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ - ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Βιολογία Γ΄ Τάξης Ημερησίου Γυμνασίου

Διδακτέα ύλη – Διαχείριση Διδακτέας ύλης

Με βάση το ισχύον Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών για τη Βιολογία της Γ΄ τάξης του Γυμνασίου, προτείνεται η ακόλουθη διδακτέα ύλη από το διδακτικό εγχειρίδιο (βιβλίο μαθητή «Βιολογία Γ΄ Γυμνασίου» των Μαυρικάκη Ε., Γκούβρα Μ. και Καμπούρη Α.):

Κεφάλαιο 1: Οργάνωση της ζωής – Βιολογικά συστήματα

Κεφάλαιο 4: Οι ασθένειες και οι παράγοντες που σχετίζονται με την εμφάνισή τους

Κεφάλαιο 5: Διατήρηση και συνέχεια της ζωής

Κεφάλαιο 6: Γενετική Μηχανική και Βιοτεχνολογία

Κεφάλαιο 2: Οι οργανισμοί στο περιβάλλον τους

Κεφάλαιο 7: Εξέλιξη

Αναλυτικότερα, στους πίνακες που ακολουθούν εμφανίζονται τα κεφάλαια με τη σειρά που προτείνεται να ακολουθηθεί κατά τη διδασκαλία τους, οι ενότητες που θα διδαχτούν, παρατηρήσεις/διδακτικές οδηγίες για κάθε ενότητα και οι ώρες που προτείνεται να διατίθενται για τη διδασκαλία τους. Σε ορισμένες ενότητες, έχουν προστεθεί ώρες διδασκαλίας οι οποίες κρίνεται σκόπιμο να αξιοποιούνται, κυρίως, για την πραγματοποίηση δραστηριοτήτων και εργασιών από τους μαθητές.

Κεφάλαιο	Διδακτέα ύλη	Παρατηρήσεις/Διδακτικές Οδηγίες	Ώρες
1. Οργάνωση της ζωής – Βιολογικά συστήματα	1.1 Τα μόρια της ζωής 1.2 Κύτταρο – Η μονάδα της ζωής 1.3 Τα επίπεδα οργάνωσης της ζωής	Προτείνεται να γίνεται εργαστηριακή άσκηση μικροσκοπίου με τη χρήση μόνιμων ή νωπών παρασκευασμάτων, επισημαίνοντας της μαθητές ότι το κύτταρο δεν είναι «δισδιάστατο» και πως ό, τι υπάρχει στο εσωτερικό του, είναι σε συνεχή κίνηση. Προτείνεται να δίνεται έμφαση της διαφορές μεταξύ ευκαρυωτικού και προκαρυωτικού κυττάρου, καθώς και μεταξύ φυτικού και ζωικού. Ιδιαίτερα για της τελευταίες, θα πρέπει να αναδεικνύεται η σχέση δομικών και μορφολογικών χαρακτηριστικών του κυττάρου με λειτουργικά χαρακτηριστικά των αντίστοιχων ομάδων οργανισμών. Επιπλέον, θα πρέπει να δίνεται έμφαση στην αναγνώριση από το μαθητή της σχέσης της μορφολογίας του κυττάρου με τη λειτουργία του στο πλαίσιο του οργανισμού και της σχέσης των λειτουργιών του κυττάρου με αυτές στο επίπεδο του οργανισμού. Προτείνεται να δίνεται έμφαση στο γεγονός ότι τα επίπεδα οργάνωσης της ζωής της και οι λειτουργίες της ζωής αφορούν όλους της οργανισμούς.	10
4. Ασθένειες και οι παράγοντες που σχετίζονται με την εμφάνιση τους	4.1 Ομοιόσταση 4.2 Ασθένειες 4.3 Αμυντικοί μηχανισμοί του ανθρώπινου οργανισμού 4.4 Τρόπος ζωής και ασθένειες	Προτείνεται να αναδεικνύεται η σχέση των διαταραχών στην ομοιόσταση με την εμφάνιση ασθενειών και να δίνεται έμφαση της τρόπους μετάδοσης των μολυσματικών  ασθενειών και της μηχανισμούς άμυνας.. Είναι σημαντικό, και μέσα από παραδείγματα, να αναδεικνύεται η σχέση του τρόπου ζωής του ανθρώπου και των επιλογών και συμπεριφορών του με την υγεία.	7
5. Διατήρηση και συνέχεια της ζωής	5.1 Το γενετικό υλικό οργανώνεται σε χρωμοσώματα 5.2 Η ροή της γενετικής πληροφορίας 5.3 Αλληλόμορφα 5.4 Κυτταρική διαίρεση 5.5 Κληρονομικότητα 5.6 Μεταλλάξεις	Προτείνεται να δίνεται έμφαση στην άμεση σχέση του γενετικού υλικού με τα δομικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά της οργανισμού. Για τη σύνδεση των επιμέρους θεμάτων της ενότητας της μπορεί να αξιοποιείται ο «Κύκλος Ζωής του ανθρώπου».	11
6. Γενετική Μηχανική και Βιοτεχνολογία	6.1 Εφαρμογές της Βιοτεχνολογίας 6.2 Γενετική μηχανική και βιοτεχνολογία	Προτείνεται να δίνεται έμφαση στα οφέλη αλλά και της κινδύνους που απορρέουν από της εφαρμογές της Βιοτεχνολογίας, με τρόπο που να αναπτύσσει της μαθητές τη δυνατότητα κριτικής αντιμετώπισης σχετικών θεμάτων.	4
2. Οι οργανισμοί στο περιβάλλον τους	2.1 Ισορροπία στα βιολογικά συστήματα 2.2. Οργάνωση και λειτουργίες οικοσυστήματος 2.3 Η ανακύκλωση της ύλης σε ένα οικοσύστημα 2.4 Παρεμβάσεις του ανθρώπου στο περιβάλλον.	Είναι πολύ σημαντικό να δίνεται έμφαση της επιπτώσεις των παρεμβάσεων του ανθρώπου στο οικοσύστημα. Παράλληλα, είναι σκόπιμο να αναδεικνύονται οι συνέπειες στην υγεία του ανθρώπου, από την ύπαρξη διαφόρων ρυπαντών στο περιβάλλον (αέρα, νερό, έδαφος).	9
7. Εξέλιξη	7.1 Η εξέλιξη και οι «μαρτυρίες» της 7.2 Η Εξέλιξη του ανθρώπου	Προτείνεται η ανάδειξη της σχέσης της ποικιλομορφίας των οργανισμών με εξελικτικές διαδικασίες και του γεγονότος ότι η εξέλιξη των ειδών είναι αποτέλεσμα συνεχών αλλαγών χωρίς σχέδιο και χωρίς καθορισμένο αποτέλεσμα.	4
Σύνολο ωρών			45

Με την προτεινόμενη σειρά, κρίνεται ότι θα βοηθηθούν οι μαθητές να οικοδομήσουν τις απαραίτητες συνδέσεις μεταξύ των διδασκόμενων εννοιών κάποιες από τις οποίες αφορούν επιτεύγματα της σύγχρονης Βιολογίας και σχετίζονται με την καθημερινή πραγματικότητα του σύγχρονου ανθρώπου. Η διδασκαλία του κεφαλαίου για την «Εξέλιξη», σύμφωνα και με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών, είναι σκόπιμο να γίνεται στο τέλος, γιατί όσα προβλέπεται να διδάσκονται στα προηγούμενα κεφάλαια διευκολύνουν την κατανόηση των εννοιών που περιλαμβάνονται σ’ αυτό, κάτι που δεν θα είναι δυνατό αν το κεφάλαιο της «Εξέλιξης» προηγείτο (προαπαιτούμενες έννοιες για την κατανόηση της εξέλιξης, κληρονομικότητα και οργανισμοί στο περιβάλλον).

Βιολογία Γ΄ Τάξης Εσπερινού Γυμνασίου

Προτείνεται να μην διδαχτούν τα κεφάλαια 5 (Διατήρηση και συνέχεια της ζωής)  και 6 (Γενετική Μηχανική και Βιοτεχνολογία).