Αφιέρωμα "Μακεδονίας της Κυριακής": Ρωσικός αγιορείτικος μοναχισμός

1.000 χρόνια παρουσίας στον Άθω
Κείμενο
Αντώνιος-Αιμίλιος Ταχιάος

Εισαγωγή, επιμέλεια αφιερώματος
Στέλιος Κούκος 

Η εισαγωγή του αφιερώματος 
Οι ιεραπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος, η Θεσσαλονίκη και ο ρωσικός μοναχισμός στον Άθωνα
 
Οι θεσσαλονικείς ιεραπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος αποτελούν τομή και ακρογωνιαίο λίθο στον πολιτισμό των σλαβικών λαών. Και δεν αναφερόμαστε μόνο στην εκκλησιαστική τους ιστορία και παράδοση, αφού ως γνωστόν η ημέρα της μνήμης τους, η 11η Μαΐου, αποτελεί συνάμα και γιορτή των γραμμάτων! Αντίστοιχη βεβαίως θέση έχει και η γενέτειρα των αγίων, η Θεσσαλονίκη.
Σε κάθε πολιτισμική επέτειο του σλαβικού κόσμου, λοιπόν, οι Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος, όπως και η Θεσσαλονίκη, μοιάζει να βρίσκονται ανάμεσα στους εταίρους του πνευματικού αυτού συμποσίου, και μάλιστα προεξάρχοντες. Αντίστοιχη θέση έχουν αυτές τις μέρες και στους εορτασμούς της χιλιετούς ρωσικής παρουσίας στο Άγιον Όρος. Εν προκειμένω, ως ιδιαίτερα συμβολική της σχέσης αυτής παρουσιάζεται η μετακίνηση και καταφυγή των ρώσων μοναχών το 1169 από την προηγούμενη μονή στην οποία εγκαταβίωναν στο "μοναστήρι του Θεσσαλονικέως", γνωστό σήμερα ως Παλαιομονάστηρο.
Ολόκληρος λοιπόν ο Άθως πανηγυρίζει με πάσα μεγαλοπρέπεια και με επίκεντρο την ιερά μονή Αγίου Παντελήμονος, και ανάμεσα στους συμποσιαστές της πνευματικής αυτής σύναξης, πέραν του προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου, ξεχωρίζουν ο πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος αλλά και ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν. Αυτό αποτελεί σαφή ένδειξη της θέσης που έχει το Άγιον Όρος στην πολιτισμική διαμόρφωση της παράδοσης των Ρώσων.
Βέβαια οι σχέσεις των ρώσων μοναχών και των Ελλήνων δεν ήταν πάντα ανέφελες, αλλά αυτές τις ώρες προέχει ο εορτασμός και η σύσφιξη των παραδοσιακών σχέσεών μας.
Στο αφιέρωμά μας ο πρύτανης των σλαβικών σπουδών Αντώνιος-Αιμίλιος Ταχιάος μας ξεναγεί με έναν μοναδικό τρόπο, σχεδόν κινηματογραφικό, στις απαρχές της ρωσικής παρουσίας στον Άθωνα και στην έναρξη της διαμόρφωσης των πνευματικών σχέσεων ανάμεσα στον αγιορείτικο και τον ρωσικό μοναχισμό.