Τέσσερα ιστορικά τεκμήρια για τον απαγχονισμό των Καραολή και Δημητρίου | Περί Ιστορίας
Τέσσερα ιστορικά τεκμήρια για τον απαγχονισμό των Καραολή και Δημητρίου
Συμπληρώθηκαν σήμερα, 10 Μαΐου 2025, 69 χρόνια από τους πρώτους απαγχονισμούς αγωνιστών της ΕΟΚΑ στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας, του Μιχαλάκη Καραολή και του Ανδρέα Δημητρίου. Τιμώντας την επέτειο αναδημοσιεύω, από την προσωπική μου συλλογή τέσσερα τεκμήρια της εποχής που απηχούν με ξεχωριστό τρόπο τον συγκλονισμό της κοινής γνώμης στην Ελλάδα από τις δύο θανατικές εκτελέσεις.
Στην πρώτη φωτογραφία το εξώφυλλο του “Ταχυδρόμου”, του ιστορικού περιοδικού του δημοσιογραφικού συγκροτήματος Λαμπράκη, που ακόμη εκδιδόταν σε μορφή εφημερίδας, μικρού μεγέθους, συνήθως με έγχρωμο εξώφυλλο. Είναι το φύλλο της 12ης Μαΐου 1956, δυο μέρες μετά τις εκτελέσεις. Το σκίτσο ανήκει στον κορυφαίο σκιτσογράφο της εποχής, τον Φωκίωνα Δημητριάδη. Τα κύρια πρόσωπα είναι τέσσερα: Οι δύο αγέρωχοι αγωνιστές, ο Χάρντινγκ, κυβερνήτης της Κύπρου, σε μια στάση που θυμίζει τις εκτελέσεις των κατακτητών στην Ελλάδα κατά το 1941-1944 και σε πρώτο πλάνο η μαυροφορεμένη πενθούσα Κύπρος, επίσης αγέρωχη και με σφιγμένες τις γροθιές. Σε δεύτερο πλάνο, δυο Βρετανοί στρατιώτες. Αντί άλλης λεζάντας σε πένθιμο πλαίσιο η ημερομηνία Πέμπτη, 10 Μαΐου 1956.
Στη δεύτερη φωτογραφία το εξώφυλλο των “Εικόνων” του άλλου μεγάλου αθηναϊκού περιοδικού της εποχής, που εξέδιδε η Ελένη Βλάχου, η εκδότρια της “Καθημερινής”. Είναι για τη βδομάδα 21-27 Μαΐου 1956, μετά τους απαγχονισμούς, και είναι μια σύνθεση για τον “εθνικό ήρωα, Μιχαήλ Καραολή”. Ο Καραολής ήταν ο πρώτος που καταδικάστηκε σε θάνατο (η απόφαση ανακοινώθηκε από τους “φίλους του άλλου πολέμου” στις 28 Οκτωβρίου 1955…), γεγονός που προκάλεσε τεράστιες αντιδράσεις διαμαρτυρίας στην Ελλάδα. Ακολούθησε η ανακοίνωση της θανατικής καταδίκης και του Ανδρέα Δημητρίου.
Ακολουθεί ένα ακόμη σκίτσο του Φωκίωνα Δημητριάδη, επίσης από τον “Ταχυδρόμο”. Μια ομάδα πολλών κληρικών βαφτίζουν μικρά αγόρια. Σύμφωνα με τη λεζάντα δίνονται τα ονόματα Καραολής και Δημητρίου και η Κύπρος απευθύνεται στον Χάρντινγκ και του λέει “Δύο ήρωες κρεμάς, δυο χιλιάδες βγάζω!” Το σκίτσο απηχεί και το τεράστιο κύμα ονοματοδοσίας σε ολόκληρη την Ελλάδα όπου σε εκατοντάδες πόλεις και κωμοπόλεις δόθηκαν, από τότε, τα οδωνύμια Καραολή και Δημητρίου.
Τέλος, το εξώφυλλο της παρτιτούρας “Κύπρος. Τα τελευταία λόγια του Μ. Καραολή”, σε μουσική του Μιχ. Θεοφανίδη (ΜΗΘΗΤΑ). Η φωτογραφία εικονίζει τον Καραολή να οδηγείται στα δικαστήρια της Λευκωσίας μέσα στο πλαίσιο δύο ελληνικών σημαιών. Η παρτιτούρα εκδόθηκε με την επιμέλεια της “Πανελληνίου Επιτροπής Ενώσεως Κύπρου”.
Καραολής και Δημητρίου: Οι εθνικοί ήρωες της δεκαετίας του 1950
Δύο ακόμη Ήρωες
Έτσι πορεύονταν προς τον θάνατο, με λεβεντιά και ανδρεία.
Μιχαλάκης Καραολής, Ανδρέας Δημητρίου: απαγχονίστηκαν στις 10 Μαϊου 1956.
ΜΑΛΚΙΔΗΣ: Δύο ακόμη Ήρωες (malkidis.blogspot.com)
ΕΨΕΣ ΜΑΝΑ
Εψές μανά αννοίασιν τον τάφον μου
τον γιο σου για να θάψουσιν χαράματα
με δίχα το δικό σου στερνοφίλημαν
με δίχα θκυο κουβέντες σου, θκυο κλάματα.
Εψές μανά π' αννοίασιν τον τάφο μου
τζαι άκουα τη τσάππαν τζαι το φκυάριν τους,
εζήτουν των Αγίων που ' τουν δίπλα μου
να πάρω έναν δράμιν που την χάρην τους
Εψές μανά αννοίασιν τον τάφον μου
εσάζαν την κρεμμάλλα τζι εμετρούσασιν
χωρίς να λοαρκάζουν , ότι μέσα μου
σιηλιάες άλλοι τόσοι πως εζιούσασιν
Εψές μανά ' ναν πράμαν ανεξήγητον
ο φόος ήρτεν μα έν επολοήθηκεν
εκόντεψεν , εφτάσαν τα μεσάνυχτα,
που φως πον π' άλλον κόσμον, ενικήθηκεν...
Ελένη Σιούφτα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου