ΘΕΜΑ: Ανισότητες στην παιδαγωγική υποστήριξη
μαθητών με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες στα Τμήματα Ένταξης ΓΕΛ και ΕΠΑΛ λόγω
αποκλεισμού των εκπαιδευτικών ΠΕ04
Με την παρούσα επιθυμούμε να θέσουμε υπόψη σας ένα σημαντικό ζήτημα που αφορά τη λειτουργία των Τμημάτων Ένταξης στα Γενικά Λύκεια (ΓΕΛ) και τα Επαγγελματικά Λύκεια (ΕΠΑΛ): την άνιση παιδαγωγική υποστήριξη των μαθητών με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες (ΕΕΑ) σε μαθήματα των Φυσικών Επιστημών, εξαιτίας του θεσμοθετημένου περιορισμού (γνωστού ως "κόφτη") στην τοποθέτηση εκπαιδευτικών ΠΕ04.
1. Το πρόβλημα
Σύμφωνα με τις ισχύουσες αναθέσεις μαθημάτων στα ΓΕΛ και τα ΕΠΑΛ:
Οι εκπαιδευτικοί ΠΕ04 (Φυσικοί,
Χημικοί, Βιολόγοι) αποκλείονται από Τμήματα Ένταξης
σε σχολεία με κάτω από 250 μαθητές, λόγω του
λεγόμενου «κόφτη».
‑ ενός διπλού περιορισμού στη στελέχωση, βάσει του οποίου για να στελεχωθεί το Τμήμα Ένταξης με εκπαιδευτικό των κλάδων ΠΕ04, απαιτείται η σχολική μονάδα να έχει δυναμικότητα άνω των 250 μαθητών με ταυτόχρονη ύπαρξη τουλάχιστον 15 επίσημων γνωματεύσεων!
Αυτός ο μηχανισμός αποκλείει συστηματικά τους εκπαιδευτικούς ΠΕ04, ακόμη κι όταν υπάρχουν ανάγκες υποστήριξης σε Φυσικές Επιστήμες.
Επιπλέον, οι εκπαιδευτικοί ΠΕ03 (Μαθηματικοί), που συχνά τοποθετούνται στα Τμήματα Ένταξης, δεν έχουν ανάθεση τα μαθήματα των Φυσικών Επιστημών (Φυσική, Χημεία, Βιολογία) στα Λύκεια.
Το αποτέλεσμα είναι ότι, σε εκατοντάδες σχολεία της χώρας οι μαθητές με ΕΕΑ μένουν χωρίς υποστήριξη στα μαθήματα Φυσικής, Χημείας και Βιολογίας.— μαθήματα τα οποία:
- είναι προαγωγικά και εξετάζονται μέσω της
Τράπεζας Θεμάτων,
- και ενδέχεται να είναι πανελλαδικά
εξεταζόμενα, αν οι μαθητές επιλέξουν σχετικές κατευθύνσεις.
Συνεπώς, πλήττεται η ισότιμη
πρόσβαση των μαθητών ΕΕΑ στην εκπαίδευση λόγω της έλλειψης εξειδικευμένης
υποστήριξης!
2. Νομικό πλαίσιο Παιδαγωγικές και κοινωνικές συνέπειες
Η παραπάνω κατάσταση παραβιάζει βασικές
αρχές του Διεθνούς και Εθνικού Δικαίου:
- Η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων
με Αναπηρίες (Ν. 4074/2012) υποχρεώνει την Πολιτεία να διασφαλίζει
ισότιμη πρόσβαση στην εκπαίδευση με «εύλογες προσαρμογές» και ουσιαστική
υποστήριξη.
- Το Σύνταγμα της Ελλάδας
(άρθρο 16) επιβάλλει την παροχή ίσων ευκαιριών μάθησης και την αποτροπή
διακρίσεων.
- Η εκπαιδευτική πολιτική
συμπερίληψης (inclusive education) προϋποθέτει την ουσιαστική
συμμετοχή όλων των μαθητών στη μαθησιακή διαδικασία – όχι μόνο την τυπική
τους παρουσία.
3. Παιδαγωγικές
και κοινωνικές συνέπειες
Η λειτουργία Τμημάτων Ένταξης με
«κόφτες» ανάλογα με τον αριθμό μαθητών οδηγεί σε παραβίαση αυτών των
δεσμεύσεων και δημιουργεί:
- Παιδαγωγική ανισότητα: Μαθητές με δυσκολίες στη Φυσική, Χημεία ή
Βιολογία δεν έχουν πρόσβαση σε κατάλληλη υποστήριξη, με επιπτώσεις στην
επίδοσή τους.
- Δημιουργία σχολείων δύο
ταχυτήτων, Τα σχολεία άνω των 250
μαθητών επωφελούνται από πλήρως στελεχωμένα Τμήματα Ένταξης, ενώ τα
μικρότερα υποστηρίζουν μερικώς ή καθόλου τα εξεταζόμενα μαθήματα Φυσικών
Επιστημών.
- Κοινωνική αδικία: Μαθητές από μικρότερα σχολεία —συχνά σε αγροτικές
ή απομακρυσμένες περιοχές— βρίσκονται σε μειονεκτική θέση, γεγονός που
έρχεται σε αντίθεση με τις αρχές της ισότητας και της συμπερίληψης.
4. Ενδεικτικά στοιχεία
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία
του ΥΠΑΙΘ για το σχολικό έτος 2024-2025:
- Ιδρύθηκαν 270 νέα Τμήματα Ένταξης σε ΓΕΛ
και 205 σε ΕΠΑΛ.
- Μεγάλο ποσοστό αυτών
λειτουργεί σε σχολεία με λιγότερους από 250 μαθητές, όπου δεν
προβλέπεται η τοποθέτηση ΠΕ04, παρά την ύπαρξη αναγκών υποστήριξης σε
εξεταζόμενα μαθήματα.
Το πρόβλημα δεν είναι θεωρητικό –
είναι άμεσο, υπαρκτό και μετρήσιμο.
5. Στελέχωση των ΚΕΔΑΣΥ – Ανάγκη θεσμικής ρύθμισης
Παράλληλα με τις ανισότητες στα
Τμήματα Ένταξης, παρατηρείται και έλλειψη ισορροπημένης στελέχωσης στα Κέντρα
Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης (ΚΕΔΑΣΥ). Συγκεκριμένα, η επιλογή
προσωπικού γίνεται συχνά χωρίς θεσμοθετημένα ποσοστά ανά ειδικότητα, με
αποτέλεσμα να κυριαρχεί ο κλάδος ΠΕ03 (Μαθηματικοί), ενώ οι εκπαιδευτικοί ΠΕ04
(Φυσικοί, Χημικοί, Βιολόγοι) υποεκπροσωπούνται συστηματικά.
Αυτό οδηγεί σε γνωματεύσεις που δεν
καλύπτουν επαρκώς τις δυσκολίες των μαθητών στα μαθήματα των Φυσικών Επιστημών,
γεγονός που υπονομεύει την αξιοπιστία και την παιδαγωγική πληρότητα της
εκπαιδευτικής αξιολόγησης.
Προτείνουμε τον θεσμικό καθορισμό
της στελέχωσης των ΚΕΔΑΣΥ σε αναλογία 50% από τον κλάδο ΠΕ03 και 50% από τον
κλάδο ΠΕ04, ώστε να εξασφαλιστεί:
- η ισομερής εκπροσώπηση των βασικών γνωστικών
πεδίων (Μαθηματικά – Φυσικές Επιστήμες),
- η επιστημονική πληρότητα
των γνωματεύσεων,
- και η δίκαιη και εξατομικευμένη υποστήριξη των
μαθητών με βάση το σύνολο των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν.
Η θεσμοθέτηση τέτοιας αναλογίας
θα ενισχύσει τη διαφάνεια, την εγκυρότητα και την παιδαγωγική αρτιότητα της
υποστηρικτικής διαδικασίας των ΚΕΔΑΣΥ.
6. Προτάσεις
Για την άρση των εκπαιδευτικών
ανισοτήτων και τη συμμόρφωση με τη νομοθεσία και τις αρχές της ισότητας:
Α. Κατάργηση του "κόφτη"
Να επιτραπεί η τοποθέτηση
εκπαιδευτικών ΠΕ04 στα Τμήματα Ένταξης όλων των σχολείων, ανεξαρτήτως αριθμού
μαθητών, όταν υπάρχουν τεκμηριωμένες ανάγκες υποστήριξης σε Φυσικές
Επιστήμες.
Β. Μέριμνα για
μικρά σχολεία
Ειδική ρύθμιση για σχολεία κάτω
των 250 μαθητών, που να επιτρέπει την τοποθέτηση εκπαιδευτικού ΠΕ04,
εφόσον υπάρχουν μαθητές με ΕΕΑ που παρακολουθούν εξεταζόμενα μαθήματα
του κλάδου.
Γ. Ισότιμη στελέχωση των ΚΕΔΑΣΥ
Στελέχωση σε αναλογία 50% από τον
κλάδο ΠΕ03 και 50% από τον κλάδο ΠΕ04, ώστε να εξασφαλίζεται η
διεπιστημονικότητα των ΚΕΔΑΣΥ.
7. Συμπέρασμα
Η τρέχουσα στελέχωση των Τμημάτων Ένταξης θέτει σε μειονεκτική θέση μεγάλο αριθμό μαθητών με ειδικές ανάγκες και εντείνει τις εκπαιδευτικές ανισότητες. Είναι απαραίτητο το Υπουργείο Παιδείας και οι συναρμόδιοι φορείς να επανεξετάσουν το πλαίσιο στελέχωσης των Τμημάτων Ένταξης με γνώμονα την ισότιμη πρόσβαση όλων των μαθητών στη γνώση και στις εξετάσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους ή γεωγραφικής θέσης του σχολείου τους.
Σύλλογος Φυσικών Ειδικής Αγωγής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου