Η επιστολή του ΙΕΠ προς τους μαθητές:
Αγαπητοί μαθητές, με αφορμή τη συμμετοχή σας στον διαγωνισμό PISA, θεωρώ ότι έχετε ήδη ενημερωθεί από τους διευθυντές και τους συντονιστές των σχολείων σας για τη μορφή, το περιεχόμενο και τον σκοπό του Διεθνούς Προγράμματος Αξιολόγησης (PISA).
H ενημέρωσή σας αποτελεί σαφώς απαραίτητη προϋπόθεση για τη μετάβασή σας στον χώρο διεξαγωγης των εξετάσεων, αφού θα οδηγηθείτε εκεί με συνοδεία για να δώσετε «τον καλύτερο εαυτό σας». Η γνώση και η προετοιμασία σχετικά με το αντικείμενο αυτού του διαγωνισμού μπορεί να σας οδηγήσει στη θετική ή αρνητική απόφαση για τη συμμετοχή σας. Για τον λόγο αυτό, θεωρείται δεδομένο ότι μέσα στη σχολική μονάδα, με δημοκρατικό τρόπο, έγιναν όλες οι απαραίτητες ενέργειες ώστε να ενημερωθούν οι διδάσκοντες και οι μαθητές για το περιεχόμενο και τον σκοπό τού διαγωνισμού PISA. Εξάλλου, στο πλαίσιο αυτό, αποκαλυπτική είναι και η επιστολή τού Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) που απευθύνεται στους μαθητές των σχολείων για τις εξετάσεις του PISA.
H ενημέρωσή σας αποτελεί σαφώς απαραίτητη προϋπόθεση για τη μετάβασή σας στον χώρο διεξαγωγης των εξετάσεων, αφού θα οδηγηθείτε εκεί με συνοδεία για να δώσετε «τον καλύτερο εαυτό σας». Η γνώση και η προετοιμασία σχετικά με το αντικείμενο αυτού του διαγωνισμού μπορεί να σας οδηγήσει στη θετική ή αρνητική απόφαση για τη συμμετοχή σας. Για τον λόγο αυτό, θεωρείται δεδομένο ότι μέσα στη σχολική μονάδα, με δημοκρατικό τρόπο, έγιναν όλες οι απαραίτητες ενέργειες ώστε να ενημερωθούν οι διδάσκοντες και οι μαθητές για το περιεχόμενο και τον σκοπό τού διαγωνισμού PISA. Εξάλλου, στο πλαίσιο αυτό, αποκαλυπτική είναι και η επιστολή τού Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) που απευθύνεται στους μαθητές των σχολείων για τις εξετάσεις του PISA.
Αγαπητοί μαθητές,
έχετε επιλεγεί να συμμετάσχετε στο Διεθνές Πρόγραμμα Αξιολόγησης Μαθητών –το Πρόγραμμα που είναι περισσότερο γνωστό ως PISA. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη εκπαιδευτική έρευνα παγκοσμίως, που θα διεξαχθεί σε περισσότερες από 70 χώρες και που σκοπεύει να καταδείξει τι μπορούν να καταφέρουν οι μαθητές στις Φυσικές Επιστήμες, στα Μαθηματικά, στην Κατανόηση Κειμένου και, για πρώτη φορά φέτος, και στη Συνεργατική Επίλυση Προβλήματος.
Σε αυτή την Έρευνα, δεν έχουν επιλεγεί να συμμετάσχουν όλοι οι μαθητές, αλλά μερικοί από αυτούς – μεταξύ των οποίων κι εσείς. Όλοι μαζί θα εκπροσωπήσετε τους χιλιάδες, συνολικά, συμμαθητές σας από όλη τη χώρα. Η συμμετοχή σας θα δώσει χρήσιμες πληροφορίες, σχετικά με το τι έχουν μάθει στο σχολείο οι μαθητές της ηλικίας σας· ενώ, σε ένα δεύτερο επίπεδο, αυτές οι πληροφορίες θα επιτρέψουν τη σύγκριση με τις άλλες συμμετέχουσες χώρες και θα δώσουν το υλικό που απαιτείται, ώστε να παρθούν αποφάσεις και αναγκαία βελτιωτικά μέτρα για το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας. Γι’ αυτό, λοιπόν, είναι εξαιρετικά σημαντικό να δώσετε τον καλύτερο εαυτό σας.
Σε αυτή την Έρευνα, δεν έχουν επιλεγεί να συμμετάσχουν όλοι οι μαθητές, αλλά μερικοί από αυτούς – μεταξύ των οποίων κι εσείς. Όλοι μαζί θα εκπροσωπήσετε τους χιλιάδες, συνολικά, συμμαθητές σας από όλη τη χώρα. Η συμμετοχή σας θα δώσει χρήσιμες πληροφορίες, σχετικά με το τι έχουν μάθει στο σχολείο οι μαθητές της ηλικίας σας· ενώ, σε ένα δεύτερο επίπεδο, αυτές οι πληροφορίες θα επιτρέψουν τη σύγκριση με τις άλλες συμμετέχουσες χώρες και θα δώσουν το υλικό που απαιτείται, ώστε να παρθούν αποφάσεις και αναγκαία βελτιωτικά μέτρα για το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας. Γι’ αυτό, λοιπόν, είναι εξαιρετικά σημαντικό να δώσετε τον καλύτερο εαυτό σας.
Tο Πρόγραμμα PISA απαιτεί δύο (2) ώρες ηλεκτρονικής εξέτασης και μία (1) επιπλέον ώρα για τη συμπλήρωση ενός ερωτηματολογίου, που αφορά τις στάσεις και τις πεποιθήσεις σας σχετικά με την εκπαίδευση. Τα θέματα είναι όλα παρμένα από την καθημερινή ζωή κι έτσι δε χρειάζεται να μελετήσετε κάτι. Οι απαντήσεις σας θα είναι ανώνυμες και δεν πρόκειται να επηρεάσουν σε καμία περίπτωση τους βαθμούς σας ή την όλη σχολική σας πορεία. Θα συσχετισθούν, απλώς, με τις επιδόσεις των μαθητών των άλλων χωρών, ούτως ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα που θα αντανακλούν τις ικανότητες και δεξιότητες των μαθητών σε εθνικό επίπεδο.
Για πιθανές ερωτήσεις, απορίες, παλαιότερα θέματα ή οτιδήποτε άλλο σχετικά με το Πρόγραμμα PISA, μπορείτε να απευθύνεστε στον Διευθυντή ή τον καθηγητή ο οποίος ο έχει οριστεί υπεύθυνος για το PISA στο σχολείο σας. Επίσης, μπορείτε να επισκεφθείτε τις ιστοσελίδες http://www.iep.edu.gr/pisa ή http://www.oecd.org/pisa.
ΕΙΝΑΙ ΕΤΣΙ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ;
Ως καλοί μαθητές οφείλουμε να διαβάσουμε την επιστολή προσεκτικά πριν προσέλθουμε στον διαγωνισμό. Για την ιστορία, αναφέρεται ότι ο διαγωνισμός PISA εφαρμόζεται στη χώρα μας από το 2000 και επαναλαμβάνεται ανά τριετία, με σκοπό την προώθηση της εκπαιδευτικής και οικονομικής πολιτικής του ΟΟΣΑ. Στους διαγωνισμούς αυτούς, η χώρα μας καταλαμβάνει σχεδόν τις τελευταίες θέσεις κατάταξης (2012: 40η στη γλώσσα και 42η στα μαθηματικά/φυσικές επιστήμες) και διατυπώνονται συνεχώς επικριτικά σχόλια για την ανταγωνιστικότητα του εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας. Ωστόσο, κάθε διαγωνισμός του PISA φαίνεται ότι αποτελεί εμπειρική(;) επαλήθευση της πολιτικής τού ΟΟΣΑ. Κάθε χρόνο, παρά τις διάφορες έρευνες του ΟΟΣΑ, οι πλούσιες χώρες γίνονται πλουσιότερες, και οι φτωχές, φτωχότερες.
Στον φετινό διαγωνισμό του PISA (Μάρτιος-Απρίλιος 2015) συμμετέχουν 231 σχολεία και 6.000 μαθητές από 70 και πλέον χώρες, ηλικίας 15-16 ετών (Γ΄ Γυμνασίου - Α΄ Λυκείου), οι γεννηθέντες το 1999, που εξετάζονται σε τέσσερα «αντικείμενα»: γλώσσα (κατανόηση κειμένου), μαθηματικά, φυσικές επιστήμες και για πρώτη φορά, στη «Συνεργατική Επίλυση Προβλήματος».
Στην επιστολή-ενημέρωση του ΙΕΠ προς τους μαθητές, τονίζεται ότι η επιλογή των μαθητών για τον διαγωνισμό γίνεται με σκοπό τη συγκέντρωση πληροφοριών «σχετικά με το τι έχουν μάθει στο σχολείο οι μαθητές της ηλικίας σας» και «γι’ αυτό, λοιπόν, είναι εξαιρετικά σημαντικό να δώσετε τον καλύτερο εαυτό σας».
Ως καλοί μαθητές αντιλαμβάνεστε ότι για τη συμμετοχή σας απαιτείται μάλλον μία σχετική μελέτη και προετοιμασία, αφού από τα αποτελέσματα του διαγωνισμού θα εξαχθούν σημαντικά συμπεράσματα για το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας. Ωστόσο, το ΙΕΠ καθησυχάζει την αγωνία σας, αφού «τα θέματα είναι όλα παρμένα από την καθημερινή ζωή και έτσι δεν χρειάζεται να μελετήσετε κάτι». Τα θέματα, ανεξάρτητα αν είναι παρμένα ή αλλοπαρμένα, δεν έχουν και μεγάλη σημασία, αφού «οι απαντήσεις σας θα είναι ανώνυμες και δεν πρόκειται να επηρεάσουν σε καμία περίπτωση τους βαθμούς σας ή την όλη σχολική σας πορεία». Μάλλον ο επιστολογράφος του ΙΕΠ θα πρέπει να εξηγήσει στους μαθητές πώς συμβιβάζεται η «ανωνυμία» με την προηγούμενη προτροπή «να δώσετε τον καλύτερο εαυτό σας». Ο εαυτός του μαθητή είναι πάντοτε πρόσωπο με επώνυμο, και ποτέ ένα ανεύθυνο ανώνυμο. Ο μαθητής μαθαίνει στο σχολείο ότι η ευθύνη και η διάκριση είναι προσωπική υπόθεση, δυστυχώς ή ευτυχώς. Ωστόσο, παρά τις επίσημες διαβεβαιώσεις, η συμμετοχή των μαθητών είναι επώνυμη, υποχρεωτική, και απαιτείται υπεύθυνη δήλωση του κηδεμόνα, όπου δίδονται στοιχεία για το οικογενειακό περιβάλλον του μαθητή. Μήπως για στατιστική επεξεργασία των δεδομένων της έρευνας και μόνο; Αυτή η ελεύθερη, ανώνυμη, και αμελέτητη συμμετοχή στην έρευνα του PISA προκαλεί ερωτηματικά. Ένας αφελής μαθητής θα ρωτήσει: «ποιος είναι ο σκοπός του διαγωνισμού PISA, αφού όλες οι απαντήσεις είναι ανώνυμες και δεν επηρεάζουν τη βαθμολογία μου και τη σχολική μου πορεία;» Στην ερώτηση αυτή, το ΙΕΠ απαντά: «Σε ένα δεύτερο επίπεδο, αυτές οι πληροφορίες θα επιτρέψουν τη σύγκριση με τις άλλες συμμετέχουσες χώρες και θα δώσουν το υλικό που απαιτείται, ώστε να παρθούν αποφάσεις και αναγκαία βελτιωτικά μέτρα για το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας». Βεβαίως, ένας καλός μαθητής θα διερωτηθεί: πώς ένας διαγωνισμός που δεν βασίζεται στη μελέτη και τη συγκεκριμένη γνώση των διδακτικών αντικειμένων ενός αναλυτικού προγράμματος σπουδών αποτελεί κριτήριο για τη μελέτη του εκπαιδευτικού συστήματος μιας χώρας; Με ποια μεθοδολογικά και επιστημολογικά κριτήρια συγκρίνεται το εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας με αυτό της Φινλανδίας και της Σιγκαπούρης, που υποτίθεται ότι αποτελούν τα πρότυπα εκπαίδευσης, αφού οι χώρες αυτές κατατάσσονται μεταξύ των πρώτων στους διαγωνισμούς PISA;
Οι πιο καχύποπτοι και σκεπτικοί μαθητές θα διερωτηθούν: είναι δυνατή μία «αντικειμενική» σύγκριση σε «εθνικό επίπεδο» μεταξύ διαφορετικών σχολείων, ανάμεσα σε λαϊκές και εργατικές γειτονιές (Ταύρος, Δραπετσώνα, Πέραμα) με τα κυριλέ πρότυπα-πειραματικά και τα «ακριβά» και «καλά» ιδιωτικά; (Στον διαγωνισμό PISA, στον νομό Αττικής συμμετέχουν 68 σχολεία απ’ τα οποία 57 δημόσια, 4 πρότυπα-πειραματικά και 7 ιδιωτικά. Βλ. σχετικό πίνακα σχολείων που συμμετέχουν στον διαγωνισμό PISA).
Αλλά και σε διεθνές επίπεδο, σε τι συμπεράσματα θα καταλήξει ο ΟΟΣΑ και το PISA, όταν συγκρίνει ανομοιογενή εκπαιδευτικά συστήματα και ανισόμετρες οικονομίες; Πόσο αξιόπιστη θεωρείται μία έρευνα που λαμβάνει ως μοναδικό κριτήριο συμμετοχής την ηλικία των μαθητών (15 ετών) -αλήθεια, γιατί άραγε τα 15χρονα;- σε χώρες με διαφορετικά εκπαιδευτικά συστήματα; Είναι άραγε συγκρίσιμες οι χώρες του Κέντρου και της Περιφέρειας, οι «ανεπτυγμένες» με τις «αναπτυσσόμενες» και τις «υποανάπτυκτες» χώρες, σε τελευταία ανάλυση είναι συγκρίσιμες οι ιμπεριαλιστικές και οι εξαρτημένες χώρες και οικονομίες με τα αντίστοιχα εκπαιδευτικά συστήματα;
Μήπως ο διαγωνισμός PISA διοργανώνεται για να μπούμε ως υπάκουοι μαθητές στο «πρόγραμμα» του ΟΟΣΑ και να αντιγράψουμε ως κακοί μαθητές τα εκπαιδευτικά μοντέλα-πρότυπα «ανθηρών» οικονομιών αλλά μαραμένων ανθρώπων;
Στον φετινό διαγωνισμό του PISA (Μάρτιος-Απρίλιος 2015) συμμετέχουν 231 σχολεία και 6.000 μαθητές από 70 και πλέον χώρες, ηλικίας 15-16 ετών (Γ΄ Γυμνασίου - Α΄ Λυκείου), οι γεννηθέντες το 1999, που εξετάζονται σε τέσσερα «αντικείμενα»: γλώσσα (κατανόηση κειμένου), μαθηματικά, φυσικές επιστήμες και για πρώτη φορά, στη «Συνεργατική Επίλυση Προβλήματος».
Στην επιστολή-ενημέρωση του ΙΕΠ προς τους μαθητές, τονίζεται ότι η επιλογή των μαθητών για τον διαγωνισμό γίνεται με σκοπό τη συγκέντρωση πληροφοριών «σχετικά με το τι έχουν μάθει στο σχολείο οι μαθητές της ηλικίας σας» και «γι’ αυτό, λοιπόν, είναι εξαιρετικά σημαντικό να δώσετε τον καλύτερο εαυτό σας».
Ως καλοί μαθητές αντιλαμβάνεστε ότι για τη συμμετοχή σας απαιτείται μάλλον μία σχετική μελέτη και προετοιμασία, αφού από τα αποτελέσματα του διαγωνισμού θα εξαχθούν σημαντικά συμπεράσματα για το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας. Ωστόσο, το ΙΕΠ καθησυχάζει την αγωνία σας, αφού «τα θέματα είναι όλα παρμένα από την καθημερινή ζωή και έτσι δεν χρειάζεται να μελετήσετε κάτι». Τα θέματα, ανεξάρτητα αν είναι παρμένα ή αλλοπαρμένα, δεν έχουν και μεγάλη σημασία, αφού «οι απαντήσεις σας θα είναι ανώνυμες και δεν πρόκειται να επηρεάσουν σε καμία περίπτωση τους βαθμούς σας ή την όλη σχολική σας πορεία». Μάλλον ο επιστολογράφος του ΙΕΠ θα πρέπει να εξηγήσει στους μαθητές πώς συμβιβάζεται η «ανωνυμία» με την προηγούμενη προτροπή «να δώσετε τον καλύτερο εαυτό σας». Ο εαυτός του μαθητή είναι πάντοτε πρόσωπο με επώνυμο, και ποτέ ένα ανεύθυνο ανώνυμο. Ο μαθητής μαθαίνει στο σχολείο ότι η ευθύνη και η διάκριση είναι προσωπική υπόθεση, δυστυχώς ή ευτυχώς. Ωστόσο, παρά τις επίσημες διαβεβαιώσεις, η συμμετοχή των μαθητών είναι επώνυμη, υποχρεωτική, και απαιτείται υπεύθυνη δήλωση του κηδεμόνα, όπου δίδονται στοιχεία για το οικογενειακό περιβάλλον του μαθητή. Μήπως για στατιστική επεξεργασία των δεδομένων της έρευνας και μόνο; Αυτή η ελεύθερη, ανώνυμη, και αμελέτητη συμμετοχή στην έρευνα του PISA προκαλεί ερωτηματικά. Ένας αφελής μαθητής θα ρωτήσει: «ποιος είναι ο σκοπός του διαγωνισμού PISA, αφού όλες οι απαντήσεις είναι ανώνυμες και δεν επηρεάζουν τη βαθμολογία μου και τη σχολική μου πορεία;» Στην ερώτηση αυτή, το ΙΕΠ απαντά: «Σε ένα δεύτερο επίπεδο, αυτές οι πληροφορίες θα επιτρέψουν τη σύγκριση με τις άλλες συμμετέχουσες χώρες και θα δώσουν το υλικό που απαιτείται, ώστε να παρθούν αποφάσεις και αναγκαία βελτιωτικά μέτρα για το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας». Βεβαίως, ένας καλός μαθητής θα διερωτηθεί: πώς ένας διαγωνισμός που δεν βασίζεται στη μελέτη και τη συγκεκριμένη γνώση των διδακτικών αντικειμένων ενός αναλυτικού προγράμματος σπουδών αποτελεί κριτήριο για τη μελέτη του εκπαιδευτικού συστήματος μιας χώρας; Με ποια μεθοδολογικά και επιστημολογικά κριτήρια συγκρίνεται το εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας με αυτό της Φινλανδίας και της Σιγκαπούρης, που υποτίθεται ότι αποτελούν τα πρότυπα εκπαίδευσης, αφού οι χώρες αυτές κατατάσσονται μεταξύ των πρώτων στους διαγωνισμούς PISA;
Οι πιο καχύποπτοι και σκεπτικοί μαθητές θα διερωτηθούν: είναι δυνατή μία «αντικειμενική» σύγκριση σε «εθνικό επίπεδο» μεταξύ διαφορετικών σχολείων, ανάμεσα σε λαϊκές και εργατικές γειτονιές (Ταύρος, Δραπετσώνα, Πέραμα) με τα κυριλέ πρότυπα-πειραματικά και τα «ακριβά» και «καλά» ιδιωτικά; (Στον διαγωνισμό PISA, στον νομό Αττικής συμμετέχουν 68 σχολεία απ’ τα οποία 57 δημόσια, 4 πρότυπα-πειραματικά και 7 ιδιωτικά. Βλ. σχετικό πίνακα σχολείων που συμμετέχουν στον διαγωνισμό PISA).
Αλλά και σε διεθνές επίπεδο, σε τι συμπεράσματα θα καταλήξει ο ΟΟΣΑ και το PISA, όταν συγκρίνει ανομοιογενή εκπαιδευτικά συστήματα και ανισόμετρες οικονομίες; Πόσο αξιόπιστη θεωρείται μία έρευνα που λαμβάνει ως μοναδικό κριτήριο συμμετοχής την ηλικία των μαθητών (15 ετών) -αλήθεια, γιατί άραγε τα 15χρονα;- σε χώρες με διαφορετικά εκπαιδευτικά συστήματα; Είναι άραγε συγκρίσιμες οι χώρες του Κέντρου και της Περιφέρειας, οι «ανεπτυγμένες» με τις «αναπτυσσόμενες» και τις «υποανάπτυκτες» χώρες, σε τελευταία ανάλυση είναι συγκρίσιμες οι ιμπεριαλιστικές και οι εξαρτημένες χώρες και οικονομίες με τα αντίστοιχα εκπαιδευτικά συστήματα;
Μήπως ο διαγωνισμός PISA διοργανώνεται για να μπούμε ως υπάκουοι μαθητές στο «πρόγραμμα» του ΟΟΣΑ και να αντιγράψουμε ως κακοί μαθητές τα εκπαιδευτικά μοντέλα-πρότυπα «ανθηρών» οικονομιών αλλά μαραμένων ανθρώπων;
Εκπαιδευτικοί, Γονείς και Μαθητές, γρηγορείτε.
Ο Γιάννης Σπυράλατος είναι εκπαιδευτικός, μέλος του Εκπαιδευτικού Ομίλου - Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης
http://www.alfavita.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου