Τι έχουν οι έρημες συντάξεις και λιμνάζουν;

Διονύσης Τεμπονέρας 

 «Τον Δεκέμβριο του 2021, θα έχουν εκκαθαριστεί όλες οι εκκρεμείς συντάξεις», δήλωνε σε ραδιοφωνική του συνέντευξη, ο πρώην υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, κ. Βρούτσης, πριν από περίπου ένα χρόνο. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό μάλιστα, ο στόχος ήταν, στα τέλη του φετινού έτους, το «85% των νέων συντάξεων, να εκδίδονται ψηφιακά, με το πάτημα ενός κουμπιού, μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα».

Φυσικά, τίποτα από τα ανωτέρω δεν πρόκειται να συμβεί, ενώ ήδη, ο μετέπειτα, υπουργός Εργασίας, κ. Χατζηδάκης, μετέθεσε το ζήτημα προς επίλυση, «το πρώτο εξάμηνο του 2022».

Τι συμβαίνει όμως πραγματικά και το πρόβλημα στις καθυστερήσεις απονομής των συντάξεων, δεν επιλύεται; Για ποιο λόγο, διαιωνίζεται μια παθογένεια, που ταλαιπωρεί ασφαλισμένους και συνταξιούχους, εδώ και 15 περίπου έτη;

   Οι αιτίες

   Αν θέλει κανείς, να αποδώσει με ακρίβεια τις αιτίες, της σημερινής κατάστασης, θα πρέπει να γυρίσει πίσω στο 2008. Την περίοδο εκείνη, ψηφίζεται ο ν.3655/2008, ο περίφημος ασφαλιστικός «νόμος Πετραλιά». Η κυβέρνηση της ΝΔ τότε, προχωρά στην «άναρχη» ενοποίηση με το πρώην ΙΚΑ, δεκάδων μεγάλων Ταμείων (ΤΑΠ-0ΤΕ, ΟΑΠ-ΔΕΗ, Ταμεία Τραπεζών κλπ.). Τα επιμέρους ταμεία δεν διαθέτουν ψηφιακά αρχεία, ενώ δηλώνουν αδυναμία, να διασυνδεθούν με το τ. ΙΚΑ που είχε το δικό του πληροφοριακό σύστημα, εδώ και αρκετά έτη (ΟΠΣ-ΙΚΑ). Το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζει και ο ΟΑΕΕ, που από το 2005 έχει απορροφήσει τα τ.ΤΣΑ, ΤΕΒΕ και ΤΑΕ.

Ακολουθεί μια μακρά πορεία προσαρμογής, μέχρι το 2010, οπότε και αρχίζει η σκληρή μνημονιακή περίοδος. Τα υποστελεχωμένα ταμεία, μέσα σε μια δεκαετία, χάνουν το 40% του προσωπικού τους, τα πληροφοριακά συστήματα είναι απαρχαιωμένα ενώ οι μνημονιακές πολιτικές, οδηγούν σε ένα άνευ προηγουμένου, κύμα φυγής προς τη σύνταξη, εκατοντάδων χιλιάδων εργαζομένων, που αδυνατώντας να αντέξουν, τις απολύσεις και την ανεργία, φεύγουν άρον άρον, στη σύνταξη. Παράλληλα, οι συνεχόμενες εναλλαγές της νομοθεσίας, «τρομάζουν» τους ασφαλισμένους, που προκειμένου να γλιτώσουν τα χειρότερα, συνταξιοδοτούνται ακόμα και με μειωμένα δικαιώματα.

Όλα τα ανωτέρω, αντί να περιορίσουν τη συνταξιοδοτική δαπάνη, όπως «οραματίζονταν» το ΔΝΤ και η τρόικα, προκαλούν τα αντίθετα αποτελέσματα και κληροδοτούν, το σημερινό πρόβλημα, που μοιάζει αδύνατο να επιλυθεί.

   Το φιάσκο «ΑΤΛΑΣ»

   Την περίοδο 2015-2019, η κατάσταση βελτιώνεται αισθητά. Το πρόβλημα, όμως, παραμένει. Οι εκκρεμείς κύριες συντάξεις, το 2019 ήταν περίπου 119.000. Ακολουθεί μια καταστροφική διαχείριση, από το 2019 και μετά, που εκτοξεύει τις εκκρεμείς κύριες συντάξεις στις 189.000 τον Σεπτέμβριο του 2020.

Η κυβέρνηση παρακολουθεί αμέτοχη, την εξέλιξη του φαινομένου και όταν αρχίζει το πρόβλημα να γίνεται εκρηκτικό, αποφασίζει να παρέμβει, δυστυχώς σε εντελώς λανθασμένη κατεύθυνση.

Αρχικά η κυβέρνηση ρίχνει στη μάχη την «ψηφιακή σύνταξη ΑΤΛΑΣ», ένα πραγματικά χρήσιμο εργαλείο, που θα μπορούσε να βοηθήσει σημαντικά. Αντί όμως το νέο σύστημα, να πλαισιωθεί από εξειδικευμένο και έμπειρο προσωπικό, ώστε να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητά του, καταλήγει σε φιάσκο, αφού οι ψηφιακές συντάξεις σήμερα αφορούν μόνο τους αγρότες (με εξαίρεση εκείνους που υπάγονται στη διαδοχική ασφάλιση με περισσότερους φορείς) και τις μεταβιβάσεων συντάξεων λόγω θανάτου, δηλαδή ένα ελάχιστο ποσοστό, των αιτημάτων των συνταξιούχων. Ένα πανάκριβο εργαλείο, μένει σε αχρησία, την ώρα, που η ίδια η κυβέρνηση, είχε παραθέσει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα επέκτασης της εφαρμογής της ψηφιακής σύνταξης σε όλους σχεδόν τους συνταξιούχους, μέχρι το τέλος του 2021.

Τον Μάρτιο του 2021, η κυβέρνηση θεσπίζει τον θεσμό της «προκαταβολής σύνταξης» (ν.4778/2021).Ο νόμος προβλέπει, την καταβολή αναδρομικά, από την αίτηση συνταξιοδότησης, ποσού που κυμαίνεται από 360-384 ευρώ. Από τους 130.000 δικαιούχους κύριων συντάξεων που περιμένουν για χρόνια, μόνο 36.000 λαμβάνουν τελικά την παροχή. Η επεξεργασία των φακέλων συνταξιοδότησης έδειξε ότι για το 10% των συνταξιούχων, δηλαδή για περίπου 3.600 από τους 36.000, η απόφαση είναι εν τέλει απορριπτική. Έτσι αντί οι συνταξιούχοι να πληρωθούν ορισμένα (πενιχρά ποσά) καλούνται σήμερα, να επιστρέψουν και χρήματα από την τσέπη τους. Ο νέος θεσμός αποτυγχάνει παταγωδώς.

Πριν από μερικούς μήνες, η κυβέρνηση καλεί 100 συνταξιούχους του e-ΕΦΚΑ, να απασχοληθούν στην έκδοση των συντάξεων, βγάζοντας την σχετική πρόσκληση ενδιαφέροντος ώστε να εργαστούν με καθεστώς σύμβασης έργου και να διεκπεραιώνουν συντάξεις. Η τύχη τους μέχρι και σήμερα αγνοείται, όπως φυσικά και τα αποτελέσματα του έργου τους.

   Η ιδιωτικοποίηση της υπηρεσίας

   Το καλοκαίρι του 2021, ο κ. Χατζηδάκης κάνει το πρωτοφανές. Αναθέτει σε ιδιώτες την έκδοση των συντάξεων, με έξοδα των ασφαλισμένων και του ΕΦΚΑ, «ακρωτηριάζοντας» τον φορέα και ιδιωτικοποιώντας μια στενά κρατική λειτουργία που σε όλες τις χώρες του πλανήτη, παρέχεται αποκλειστικά από το Δημόσιο. Και ενώ το νέο project διαφημίζεται ως πρωτοποριακό, αποκαλύπτεται ότι, καταλήγει σε φιάσκο. Έτσι οι επαγγελματίες, δεν θα ασχολούνται με περιπτώσεις διαδοχικής και παράλληλης ασφάλισης (που είναι και η πλειονότητα των περιπτώσεων που καθυστερούν, καθώς αφορούν 6 στις 10 περιπτώσεις), δεν θα ασχολούνται με τις συντάξεις του Δημοσίου, του ΝΑΤ, του τ.ΤΣΑ κλπ. Τελικά, ο φορέας θα πληρώνει σημαντικά ποσά (αμοιβές), για να εκδίδονται οι «εύκολες» και διαχειρίσιμες περιπτώσεις.

Πριν από λίγες ημέρες, η κυβέρνηση ανακοινώνει ότι θα φέρει νομοσχέδιο στη βουλή, που θα εισάγει, κανόνες «ιδιωτικού management» στον ΕΦΚΑ και θα καταπολεμά την γραφειοκρατία και τις καθυστερήσεις, στη λήψη των αποφάσεων. Αυτό που προξενεί εντύπωση είναι ότι, πριν από λίγο καιρό ο κ. Χατζηδάκης, ανακοίνωσε την πρόσληψη project manager στον ΕΦΚΑ (και συγκεκριμένα τον κ. Κεφαλογιάννη), ο οποίος σε συνεργασία με «ομάδα έργου» με αυτό το σκοπό, θα ασχολείτο αποκλειστικά, με το συγκεκριμένο πρόβλημα.

Ποιο είναι τελικά, το αποτέλεσμα όλων των ανωτέρω;

Σήμερα οι εκκρεμείς κύριες συντάξεις ανέρχονται στις 157.000 (αν στις 130.000 προσθέσουμε και 27.000 «διεθνείς» συντάξεις δηλαδή με χρόνο εξωτερικού), οι επικουρικές συντάξεις που «λιμνάζουν» είναι άλλες 125.000 ενώ και στα εφάπαξ, η κατάσταση παραμένει εξαιρετικά άσχημη, παρά την βελτίωση της εικόνας. Η κατάσταση πρόκειται να επιδεινωθεί, από το κύμα φυγής που είναι σε εξέλιξη το 2021 και θα συνεχιστεί και το 2022, καθώς η κυβερνητική διαχείριση της πανδημίας, οδηγεί χιλιάδες εργαζομένους στην σύνταξη (πρωταθλητές οι εκπαιδευτικοί, οι υγειονομικοί και οι εργαζόμενοι σε δημοτικές υπηρεσίες).

   Λύνεται το ζήτημα;

   Φυσικά και λύνεται. Για παράδειγμα, με βάση την επίσημη στοχοθεσία του ΕΦΚΑ, ένας υπάλληλος του φορέα, μπορεί να εκδίδει, περίπου 70 συντάξεις το μήνα. Αν στον ΕΦΚΑ η κυβέρνηση είχε προσλάβει 1.000 εργαζόμενους, αντί για 1.000 ειδικούς φρουρούς στα πανεπιστήμια, μια απλή μαθηματική πράξη, αποδεικνύει ότι, οι θα εκδίδονταν επιπλέον 70.000 συντάξεις το μήνα και το πρόβλημα σε κύριες συντάξεις, επικουρικές και εφάπαξ, θα λυνόταν το πολύ σε ένα εξάμηνο!

Όμως οι «ελίτ» δεν εξαρτώνται από το μισθό και τη σύνταξη, οπότε ποιος νοιάζεται από την κυβέρνηση;

https://www.epohi.gr