Η απελευθέρωση του Έβρου από τους Ναζί πριν 80 χρόνια

 

Οι πρώτοι αντάρτες εισέρχονται στο Διδυμότειχο, ακολουθούμενοι από κατοίκους με νταούλια και σημαίες

Πριν 80 χρόνια, στα τέλη Αυγούστου 1944, οι δυνάμεις των ανταρτών του ΕΛΑΣ με συντονισμένες επιθέσεις κατά των γερμανικών στρατιωτικών μονάδων σε ολόκληρο τον Έβρο, πετυχαίνουν την απελευθέρωση από τους κατακτητές του ακριτικού αυτού νομού, ενώ συνολικά στις επιχειρήσεις για την απελευθέρωση του Έβρου, οι Γερμανοί είχαν 400 νεκρούς και πολλούς ακόμα τραυματίες.

Οι πρώτοι αντάρτες του Έβρου στην Αντίσταση, 1943. Από δεξιά ο Κώστας 

Ζησάκης  από την Κυανή και ο Οδυσσέας Δεληγιάννης από το Πύθιο, δίπλα του.

Για να θυμηθούμε εκείνο το σημαντικό ιστορικό γεγονός, παραθέτουμε στη συνέχεια ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Βαγγέλη Κασάπη «Στον κόρφο της Γκύμπρενας, χρονικό της Εθνικής Αντίστασης στον Έβρο», που είχε κυκλοφορήσει στα 1977 από τις εκδόσεις Κάλβος:

Ο πρώτος νομός που απελευθερώθηκε από τον ΕΛΑΣ ήταν ο νομός Έβρου και η πρώτη περιοχή ήταν η περιοχή του Διδυμοτείχου. Ακολούθησαν οι Φέρες, Σουφλί, Αλεξανδρούπολη (από τις 28 Αυγούστου ως τις 3 Σεπτέμβρη, 1944) και τα τμήματα του ΕΛΑΣ του Έβρου συνεχίσανε την πορεία τους για να ενισχύσουν τα τμήματα του ΕΛΑΣ της Ανατολικής Μακεδονίας.

Το 81ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ στις εθνικοαπελευθερωτικές μάχες του Έβρου με οργανωμένη μάχιμη δύναμη 600 περίπου ανδρών με οπλισμό συνηθισμένο, δίχως πολυβόλα, οπλοπολυβόλα, όλμους, κ.λπ., κατόρθωσε ν' αποσυνθέσει στον Έβρο τριπλάσιες γερμανικές δυνάμεις, άριστα εκπαιδευμένες και άρτια εξοπλισμένες με σύγχρονα πολεμικά μέσα: τανκς, θωρακισμένα αυτοκίνητα, ελαφρά άρματα μάχης, αεροπορία. Και δεν θα διέφευγε κανείς αν δεν υπήρχε η ενίσχυση της μηχανοκίνητης φάλαγγας του Αιγαίου.

Απελευθέρωσε τον Έβρο νωρίτερα από κάθε άλλη περιοχή της Ελλάδας και σε συνέχεια με τις δυνάμεις του και με τη βοήθεια που έδωσε, συντέλεσε στη γρηγορότερη απελευθέρωση των ελληνικών βουλγαροκρατούμενων εδαφών της Δυτικής Θράκης και Ανατολικής Μακεδονίας.

Γενικά στις επιχειρήσεις, που κράτησαν μια βδομάδα, από τις 28 Αυγούστου ως τις 3 Σεπτέμβρη 1944, για την απελευθέρωση του νομού Έβρου από τους χιτλερικούς επιδρομείς, σκοτώθηκαν πάνω από 150, τραυματίστηκαν πολύ περισσότεροι κι αιχμαλωτίστηκαν 410 Γερμανοί στρατιώτες κι αξιωματικοί. Κυριεύτηκε άφθονο, παντός είδους πολεμικό υλικό, που μ' αυτό αρχικά έφτασε η δύναμη του 81ου Συντάγματος σε 3.500 κι αργότερα από λάφυρα του Τσαούς Αντών ξεπέρασε τους 5.000 άνδρες.

Στο πολεμικό υλικό που κυριεύτηκε, θα πρέπει να προστεθούν τεράστιες ποσότητες ζάχαρη, καπνός, αλεύρι, φάρμακα, καύσιμα, τσιμέντα, σιδερικά, τηλεπικοινωνιακά υλικά, δύο μεγάλοι σιδηροδρομικοί συρμοί με βαγόνια φορτωμένα διάφορα αγαθά, 28 άθικτα φορτηγά αυτοκίνητα και κούρσες, πάρα πολλές μοτοσυκλέτες και ποδήλατα και άφθονο σιδηροδρομικό υλικό. Συνολικές δικές μας απώλειες 8 νεκροί, 12 τραυματίες και πολλά καμένα σπίτια κατά μήκος της δημοσιάς από το Σουφλί ως την Αλεξανδρούπολη.

ΕΛΑΣ και Βούλγαροι παρτιζάνοι κατά των Γερμανών

Στη μάχη του Σουφλί πολέμησαν γενναία και Bούλγαροι παρτιζάνοι στο πλευρό των ΕΛΑΣιτών. Αλλά πώς βρέθηκαν και πολέμησαν στις τάξεις μας; Η αδυναμία των Γερμανών ν' αντιμετωπίσουν το αντάρτικο, τους εξανάγκασε να ενθαρρύνουν και να σπρώξουν σε αντιπερισπαστική δράση σε βάρος μας τα βόρεια βουλγαρικά μεθοριακά φυλάκια.

 Οι επιδρομές των φυλακίων αυτών στη ελεύθερη ζώνη μας οδήγησαν όπως είναι γνωστό σε αντίποινα, στην αρπαγή δύο βουλγάρικων φυλακίων συνολικής δύναμης 18 ανδρών. Οι απαχθέντες απ' τα φυλάκια Βούλγαροι στρατιώτες, αγρότες στην πλειοψηφία τους, στην ολιγόχρονη διάρκεια της αιχμαλωσίας τους σαν απλοί και αγνοί άνθρωποι, αφομοιώθηκαν με τους αντάρτες μας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΕΔΩ

(αποσπάσματα από το βιβλίο «Στον κόρφο της Γκύμπρενας, χρονικό της Εθνικής Αντίστασης στον Έβρο», Βαγγέλης Κασάπης (Κρίτων), τ. Β', Κάλβος, Αθήνα 1977, σ.σ. 234-237)

https://farosthermaikou.blogspot.com/