Γιατί δεν θα γίνουν απολύσεις εκπαιδευτικών (ακόμη)

Αρθρογράφος: 

Δημήτρης Τσιριγώτης

Το τελευταίο διάστημα, μεγάλη αναστάτωση επικρατεί στο χώρο των εκπαιδευτικών .Έννοιες όπως μετατάξεις, κινητικότητα ,διαθεσιμότητα  και απολύσεις έχουν  ανάψει φωτιές . Ας τα πάρουμε τα πράγματα ένα ένα.

Οι εκπαιδευτικοί ανήκουν στο στενό δημόσιο τομέα .

Ο στενός δημόσιος τομέας  είναι ουσιαστικά τα  Υπουργεία, τα Δικαστήρια, οι Ένοπλες Δυνάμεις, η Αστυνομία, η Δημόσια Εκπαίδευση, η Δημόσια Υγεία κ.ά, ενώ ο ευρύτερος δημόσιος τομέας είναι και όλα τα υπόλοιπα  (ΔΕΚΟ ,ΔΕΗ,ΟΣΕ  κ.α ).

Οι εργαζόμενοι  στον στενό δημόσιο  τομέα  χωρίζονται στις εξής κατηγορίες ανάλογα με τη σχέση εργασίας τους  με το κράτος:

1) μόνιμοι υπάλληλοι με συνταγματικά κατοχυρωμένη μονιμότητα. (περίπου 80% )

2)  ΙΔΑΧ (ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου ) όπως οι καθηγητές που προέρχονται από ιδιωτικά σχολεία που έκλεισαν, και μέχρι να μονιμοποιηθούν.

3)  συμβασιούχοι ορισμένου χρόνου ,όπως οι αναπληρωτές καθηγητές .

Όλοι οι μόνιμοι εκπαιδευτικοί έχουν οργανική θέση συνταγματικά κατοχυρωμένη

Καταρχάς πρέπει  να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Άλλο είναι η «οργανική θέση  σε σχολείο» που το μόνο που σου διασφαλίζει είναι ότι δεν κινδυνεύεις με υποχρεωτική μετάθεση και ότι γενικά δεν μπορεί να σου πάρει κάποιος άλλος τη θέση στο συγκεκριμένο σχολείο ,και άλλο η «οργανική θέση  στο δημόσιο» . «Οργανική θέση  στο δημόσιο»  κατέχουν όλοι οι μόνιμοι υπάλληλοι του δημοσίου και  είναι και συνταγματικά κατοχυρωμένη. Δηλαδή  οργανική θέση στο δημόσιο έχουν και οι καθηγητές που είναι στη διάθεση του ΠΥΣΔΕ.

Από εδώ και στο εξής λοιπόν όταν θα  λέμε οργανική θέση θα εννοούμε στο δημόσιο .

Η «οργανική θέση στο δημόσιο»  μας προφυλάσσει  από φαινόμενα όπως αυτά που έλαβαν χώρα για άλλους εργαζομένους που έχουν  διαφορετική σχέση εργασίας με το δημόσιο. Τρανό παράδειγμα οι εργαζόμενοι στην ΕΡΤ.Η ΕΡΤ είναι Ν.Π.Ι.Δ. (νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου) και ως εκ τούτου οι εργαζόμενοί της δεν είναι μόνιμοι αλλά αορίστου χρόνου. Έτσι εξηγείται και το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι στην ΕΡΤ δεν τέθηκαν σε διαθεσιμότητα αλλά πήγαν απευθείας σε απόλυση.

Γιατί δεν μπορούν να γίνουν ακόμη  απολύσεις  μονίμων εκπαιδευτικών

Σύνταγμα της Ελλάδος /2008 (Άρθρο 103, παρ. 4): «Οι δημόσιοι υπάλληλοι που κατέχουν οργανικές θέσεις είναι μόνιμοι εφόσον αυτές οι θέσεις υπάρχουν».

Άρα αν οι οργανικές θέσεις αυτές καταργηθούν ,χάνεται και η μονιμότητα και ο υπάλληλος απολύεται. Το πιο σημαντικό όμως σημείο είναι αυτό : πως γίνεται να καταργηθούν οργανικές θέσεις στο δημόσιο ; Θα διαπιστώσετε ότι δεν είναι τόσο εύκολο αυτό ,ειδικά για τους εκπαιδευτικούς.

Σύμφωνα με το Μνημόνιο ΙΙΙ, Υποπαράγραφος Ζ2 – Διαθεσιμότητα :

 Υπάρχουν 3 τρόποι για να καταργηθούν οργανικές θέσεις στο δημόσιο και να τεθούν οι εκπαιδευτικοί σε καθεστώς διαθεσιμότητας και πιθανόν απόλυσης :

Α) Να καταργηθεί ο οργανισμός. Για εμάς τους εκπαιδευτικούς ,δηλαδή πρέπει να καταργηθεί το Υπουργείο Παιδείας , πράγμα φυσικά αδύνατο.

Β) Να καταργηθεί ολόκληρος κλάδος ειδικότητας .Και αυτό το σενάριο είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοστεί γιατί πρέπει ουσιαστικά να κοπούν  κάποια  μαθήματα  στο σχολείο, οπότε η ειδικότητα που  δίδασκε τα μαθήματα αυτά να βρεθεί χωρίς αντικείμενο.

Γ) Να καταργηθούν  ορισμένες μόνο οργανικές θέσεις  ενός  κλάδου (άρθρα 154 και  158 Μνημόνιο ΙΙΙ)Δηλαδή π.χ να ανακοινώσει  το υπουργείο παιδείας  ότι καταργεί   κάποιες  θέσεις μιας ειδικότητας γιατί έχουν περιοριστεί οι ανάγκες ως προς τα μαθήματα που διδάσκει η ειδικότητα αυτή. Αυτή η περίπτωση είναι η πιο επικίνδυνη και είναι η μόνη από τις τρείς που αξίζει να επικεντρωθούμε. Θα αναρωτιέστε  τι σταματάει το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης  και δεν  τολμάει να εφαρμόσει το τρίτο αυτό τρόπο κατάργησης οργανικών θέσεων. Να είστε σίγουροι ότι αν μπορούσε να το κάνει θα το είχε κάνει ήδη.

Αυτό που μας σώζει ,για την ώρα, είναι ότι το ίδιο το μνημόνιο ΙΙΙ (ΥΠΟΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ Ζ.2. ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ)  αναφέρει ρητά ότι : Αν καταργούνται ορισμένες μόνο θέσεις του ίδιου κλάδου, οι υπάλληλοι που τίθενται σε διαθεσιμότητα προσδιορίζονται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις (άρθρο 154 παρ. 2 Υπαλληλικού Κώδικα, άρθρο 158 παρ. 2 Κώδικα Κατάστασης Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων).
Aν καταργηθούν ορισμένες μόνο θέσεις του ίδιου κλάδου, απολύονται οι υπάλληλοι οι οποίοι συγκεντρώνουν τα λιγότερα ουσιαστικά προσόντα. ύστερα από απόφαση του υπηρεσιακού συμβουλίου.

Προσέξτε όχι τυπικά προσόντα ,ουσιαστικά. Δηλαδή με λίγα λόγια χρειάζεται ένα αξιολογικό κριτήριο. Και πιο άλλο είναι τέτοιο εκτός από την ίδια την αξιολόγηση που προαλείφεται για τους εκπαιδευτικούς; Oπότε έχουμε σωθεί μόνο για το ερχόμενο διδαχτικό έτος .Από τη στιγμή όμως που θα εφαρμοστεί η αξιολόγηση τότε θα βρεθούμε έρμαιο στις ορέξεις του κάθε  υπουργού του μνημονίου. Καταλάβατε τώρα γιατί προσπαθούν διακαώς να τρέξουν την αξιολόγηση; Για να έχουν ένα αξιολογικό κριτήριο απόλυσης. Ας το νιώσουμε όλοι καλά και κυρίως εκείνοι οι συνάδελφοι  που θεωρούν ότι με την αξιολόγηση θα ξεχωρίσει η ήρα από το σιτάρι και ότι είναι μια ευκαιρία για’ αυτούς να διαπρέψουν. Η αξιολόγηση θα είναι η πιστοποίηση των απολύσεων και τίποτα παραπάνω 

Είναι φανερό ότι αυτή τη στιγμή ,χωρίς να έχει προηγηθεί αξιολόγηση ,είναι πολύ δύσκολο να προβούν σε κατάργηση οργανικών θέσεων και απόλυση εκπαιδευτικών. Ξέρουν πολύ καλά ότι το πιο πιθανό είναι να δικαιωθούν όσοι προσφύγουν στη δικαιοσύνη (στο ΣτΕ όπως προβλέπει το σχετικό  άρθρο 154 για τις ενστάσεις).Αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά στο υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης. Διαβάστε τις δηλώσεις του απερχόμενου υπουργού κ. Μανιτάκη κατά τη τελετή παράδοσης του υπουργείου στο κ. Μητσοτάκη :  «να απορρίψουμε το αίτημα της τρόικας , να μπουν  σε καθεστώς κινητικότητας 12.500  υπάλληλοι  ως  προαπαιτούμενη ενέργεια για την εξασφάλιση της δόσης του δανείου ,με αποτέλεσμα να έχουμε δικαστικές περιπέτειες που  φοβάμαι ότι μπορεί να είναι η ταφόπλακα της δημόσιας διοίκησης».

Είναι φανερό ότι φοβούνται ότι οι  ενστάσεις  δια της δικαιοσύνης  ίσως βάλουν τέλος στα δόλια σχέδιά τους για τις  απολύσεις  που θέλουν να κάνουν.

Μην ξεχνάμε επίσης τι έχει συμβεί μέχρι σήμερα με άλλους εργαζόμενους (που δεν ήταν καν μόνιμοι) και  που τέθηκαν σε διαθεσιμότητα .Οι περισσότεροι επέστρεψαν στην εργασία τους : ακόμα και τα  Μονομελή Πρωτοδικεία , με την διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων, έκριναν  ότι το μέτρο της διαθεσιμότητας έρχεται σε αντίθεση με τις συνταγματικά κατοχυρωμένες αρχές της αναλογικότητας και της αξιοκρατίας.

Εδώ θα πρέπει να πω ότι έχω καταλήξει στα παραπάνω συμπεράσματα στηριζόμενος στο στην ισχύ του Συντάγματος και των διατάξεων του Μνημονίου. Επειδή όμως το Σύνταγμα έχει καταντήσει κουρελόχαρτο και ζούμε στην εποχή  του «Νόμος και Τάξη» δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για τίποτα. Τρανό παράδειγμα η απαγόρευση του νομικά κατοχυρωμένου δικαιώματος  της απεργίας  και η  επιστράτευση των εκπαιδευτικών. Τα πάντα  μπορεί να παραβιασθούν από τις δυνάμεις Κατοχής (και τους ντόπιους υπαλλήλους τους) που λυμαίνονται τη χώρα μας.

Οι μετατάξεις εκπαιδευτικών  δεν είναι τόσο αθώες όσο φαίνονται.

Από τι στιγμή που δεν μπορούμε να μιλάμε για άμεσες απολύσεις μονίμων  εκπαιδευτικών (τα νούμερα που ακούγονται είναι για κάποιες ειδικές κατηγορίες όπως αυτούς που έχουν κάνει αιτήσεις να απέχουν από τα διδαχτικά τους καθήκοντα και αυτούς που έχουν κριθεί ως επίορκοι) ,είναι φανερό, ότι οι ντόπιοι υπάλληλοι της Τρόικας ψάχνουν άλλους τρόπους για να πετύχουν τους στόχους τους. Το σχέδιο κινητικότητας του Μνημονίου ΙΙΙ προβλέπει την μετάταξη υπαλλήλων σε άλλη υπηρεσία. Οι μετατάξεις δεν είναι τόσο αθώες όσο φαίνονται σε πρώτη ανάγνωση. Καταλαβαίνω ότι για κάποιους συναδέλφους ίσως αποτελούν μια λιγότερο καταστροφική λύση έναντι  της  απόλυσης αλλά υπάρχει ο εξής κίνδυνος που καλό είναι να λάβουν υπ’ όψιν τους πριν συναινέσουν στη μετάταξή τους: Αν η νέα υπηρεσία στην οποία μεταταχθούν καταργηθεί ή συγχωνευθεί μελλοντικά ,τότε θα οδηγηθούν αυτόματα στην απόλυση. Εδώ θα πρέπει να συνυπολογίσουμε και το γεγονός ότι σύμφωνα με τον ΔΗΜΟΣΙΟΥΠΑΛΛΗΛΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ 3528/2007 : « Με την πράξη μετάταξης  μπορεί να καταργείται η θέση που κατείχε πριν ο μετατασσόμενος» που σημαίνει τη πολυπόθητη για την κυβέρνηση μείωση του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων .Με λίγα λόγια γίνεται μετάταξη του υπαλλήλου  σε νέα θέση που από εκεί μπορεί να οδηγηθεί σε απόλυση και ταυτόχρονα καταργείται η προηγούμενη θέση που κατείχε.
Πολύ  φοβάμαι ότι οι μετατάξεις εκπαιδευτικών σε άλλες υπηρεσίες εκτός του Υπουργείου Παιδείας είναι παγίδα που οδηγεί πάλι σε εργασιακή ανασφάλεια .

Αναρωτιέμαι μήπως και το μαγείρεμα που γίνεται τώρα τελευταία με τις αναθέσεις μαθημάτων (π.χ . της ιστορίας) σε άλλες ειδικότητες  δείχνει την απεγνωσμένη προσπάθεια του Υπουργείου να μοιράσει τις επιπτώσεις οριζόντια σε όλες τις ειδικότητες. Δηλαδή οι πλεονάζοντες που θα οδηγηθούν σε μετάταξη να μην είναι μόνο από κάποιες συγκεκριμένες ειδικότητες αλλά από όσες περισσότερες γίνεται.

Δεν είναι το ενδεχόμενο των  απολύσεων  τα μόνο  μας πρόβλημα

Πολύ φοβάμαι ότι η κυβέρνηση μας τρομοκρατεί με το ενδεχόμενο των  απολύσεων ,ενώ περνάει άλλα εξίσου εξουθενωτικά ,για το χώρο μας ,μέτρα.(υποχρεωτικές μεταθέσεις που διαλύουν οικογένειες, υποχρεωτικές μετατάξεις  που μπορούν να εξελιχθούν σε αυριανές απολύσεις, μαγείρεμα αναθέσεων που τορπιλίζει την ενότητα ,αύξηση ωραρίου και εξωδιδακτικών υποχρεώσεων  ,μη επαναπρόσληψη αναπληρωτών , αξιολόγηση ως κριτήριο απόλυσης , εκφοβισμό που οδηγεί πολλούς σε πρόωρη συνταξιοδότηση και ένα σωρό άλλα).Καλό θα είναι μην μας τραβάει λοιπόν η δίνη των απολύσεων και να ξεχνάμε όλα τα άλλα. Πολύ φοβάμαι ότι μια πρόσκαιρη ανακούφιση  στο άκουσμα της είδησης ότι δεν θα γίνουν απολύσεις εκπαιδευτικών  θα σημαίνει λήξη του συναγερμού και κατάπαυση του πυρός για όλα τα υπόλοιπα θέματα που μας απασχολούν.

Αυτή τη φορά συνάδελφοι δεν θα επικαλεστώ  το αίσθημα της αλληλεγγύης και της ενότητας που πρέπει να μας χαρακτηρίζει. Ούτε για την ευθύνη που έχουμε ως υπερασπιστές του Δημόσιου Σχολείου που κινδυνεύει .

Θα επικαλεστώ το ατομικό σας συμφέρον. Θέλω να πιστεύω ότι γνωρίζετε καλά ότι αν ξεκινήσει μια τέτοια διαδικασία αποψίλωσης (υποχρεωτικές μεταθέσεις, μετατάξεις ,απολύσεις) ,και αν δεν αντιδράσουμε μαζικά ,δεν θα έχει σταματημό. Αργά ή γρήγορα θα φτάσει σε όλους το ωστικό κύμα μιας τέτοιας έκρηξης(όσο και αν  κάποιοι θέλουν  νιώθουν διασφαλισμένοι).Αλλιώς ας περιμένουμε το μοιραίο ως οι επόμενοι « ανεπαρκείς» , «επίορκοι» και «υπεράριθμοι». Εξάλλου δεν θα είναι η πρώτη φορά που θα έχουμε πέσει αμαχητί.

Δημήτρης Τσιριγώτης .Φυσικός